Τα "Είκοσι ερωτικά ποιήματα κι ένα τραγούδι απελπισμένο", η δεύτερη συλλογή του Νερούδα εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1924, από τις εκδόσεις Νασιμιέντο της Χιλής. Κάποια από τα ποιήματα δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά πριν την έκδοση του βιβλίου.

Ο τίτλος στην αρχή ήταν άλλος: "Ποιήματα μιας γυναίκας κι ενός άνδρα", αρχικά. Αργότερα "Δώδεκα ερωτικά ποιήματα κι ένα τραγούδι απελπισμένο". Η έκδοση δεν ήταν εύκολη με δεδομένη την οικονομική ένδεια του ποιητή. Ο Νερούδα μνημονεύει τη βοήθεια που του προσέφερε ο πεζογράφος και δραματουργός Εδουάρδο Μπάρριος, όταν τον συνέστησε στον Κάρλος Χεόρχε Νασιμιέντο, τον εκδότη του βιβλίου, ο οποίος του είπε αναγνωρίζοντας ότι το έργο είναι εκδόσιμο: Πολύ καλά θα δημοσιεύσουμε το εργάκι σου.

Η κριτική δεν το εγκωμίασε αμέσως και ανεπιφύλακτα. Κάποιοι βρήκαν αρκετά ρητορικό και εγκεφαλικό τον τρόπο που εκφράζεται ο πόνος και η απελπισία στα ποιήματα. Ο Νερούδα έφτασε να αρθρογραφήσει για να υπερασπίσει το έργο. Επιθέσεις δέχτηκε ακόμα και για το ποίημα 16, την παράφραση του Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ. Μόνο μετά από οκτώ χρόνια, το 1932, επανεκδόθηκε, παίρνοντας την οριστική μορφή του.

[...] Από την έκδοση του 1932 και μετά το βιβλίο γνώρισε αμέτρητες ανατυπώσεις και το 1961 δημοσιεύτηκε το εκατομμυριοστό του αντίτυπο. Λίγο πριν τον θάνατο του ποιητή, το 1973, τα αντίτυπα είχαν φτάσει το διπλάσιο αριθμό. Περίπτωση μοναδική για τη λυρική ποίηση του ισπανόφωνου κόσμου, ίσως και όλου του κόσμου. Ένα μικρό βιβλίο νεανικών ποιημάτων έχει ξεπεράσει πολλά φημισμένα μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων. Και φυσικό είναι να προσπαθούν οι κριτικοί να εξηγήσουν το φαινόμενο της τεράστιας αυτής επιτυχίας.

(από τα επιλεγόμενα του Βασίλη Λαλιώτη)