Στην έκδοση αυτή συγκεντρώνονται τα πρακτικά του 2ου επιστημονικού συνεδρίου, που πραγματοποίησε η ΚΕ του ΚΚΕ στις 16-17 Απρίλη 2011, για να τιμήσει το μεγάλο δάσκαλο, συγγραφέα, ποιητή και λαϊκό βάρδο Κ. Βάρναλη.

Η έκδοση αποτελεί οφειλή προς το μεγάλο αυτό δημιουργό, που πρώτος καθιέρωσε στη χώρα μας την επαναστατική ποίηση και αισθητική της εποχής μας, της εποχής των σοσιαλιστικών επαναστάσεων. O Κ. Βάρναλης, αν και πέρασαν 40 σχεδόν χρόνια από το θάνατό του, εξακολουθεί να είναι πλατιά γνωστός ως ένας από τους σημαντικότερους στρατευμένους στα κομμουνιστικά ιδανικά ποιητές. Ωστόσο είναι αμφίβολο σε ποιο βαθμό είναι το ίδιο πλατιά γνωστό το βαθιά λαϊκό και πολύπλευρο έργο του, εκτός από ορισμένα ποιήματά του που αρκετά χρόνια πριν τραγουδήθηκαν και αγαπήθηκαν από το λαό, απαγγέλθηκαν από εργάτες, μπήκαν σε λαϊκά σπίτια. Έτσι επιδίωξη της έκδοσης αυτής είναι να φέρει στο προσκήνιο όσο γίνεται πιο ολοκληρωμένα το μαχητικό, τολμηρό, ανατρεπτικό και πάντα σύγχρονο -στο μεγαλύτερο μέρος του- έργο του Κ. Βάρναλη. Να δώσει το ερέθισμα και να κινήσει το ενδιαφέρον για να διαβαστεί και ν' αφομοιωθεί αυτό το έργο.

Με την καθοριστική συμβολή 30 διαλεχτών εκπροσώπων των γραμμάτων και της τέχνης, αλλά και του κομμουνιστικού κινήματος στη χώρα μας και το εξωτερικό, που από διαφορετική σκοπιά ο καθένας προσέγγισαν καίριες πλευρές της τέχνης του Κ. Βάρναλη, επιχειρήσαμε να εισχωρήσουμε στον πυρήνα του έργου του, στην αναμέτρηση της σκέψης και του ιδιαίτερου ταλέντου του με όλες τις εκφράσεις της αστικής ιδεολογίας στη θρησκεία, τη φιλοσοφία, την τέχνη, την πολιτική, τον ακατάβλητο αγώνα του για την ωρίμανση της ταξικής συνείδησης των προλετάριων και όλων των
"αδικημένων".

Περιέχονται οι εισηγήσεις:

- Πρόλογος
- Το πρόγραμμα του Συνεδρίου
- Χαιρετισμοί: Αλέκα Παπαρήγα ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Θοδωρής Χιόνης Γραμματέας ΚΣ της ΚΝΕ.
- Ελένη Μηλιαρονικολάκη, υπεύθυνη του Πολιτιστικού Τμήματος και μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ: Εισηγητική ομιλία: "Και στον ίδρο το δικό, γίνε συ τ΄ αφεντικό".

Ενότητα 1η: "Οδηγητής μιας νέας εποχής"
Εισηγήσεις:
- Αντα Κατσίκη Γκίβαλου, καθηγήτρια παιδαγωγικού τμήματος δημοτικής εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Αθηνών: "Ανθρώπινες στιγμές στην ποιητική δημιουργία του Κ. Βάρναλη".
- Μάκης Μαΐλης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος του Τμήματος Ιστορίας: "Το ιστορικό πλαίσιο της πορείας του Κ. Βάρναλη".
- Ηρακλής Κακαβάνης, δημοσιογράφος - διορθωτής του "Ριζοσπάστη": "Ο δημοτικιστής Βάρναλης".
- Ρίτα Νικολαΐδου, φιλόλογος, διευθύντρια της τρίμηνης επιθεώρησης "Θέματα Παιδείας": "Χρειάζεται και χαρακτήρας...".
- Μαρία Πεσκετζή, Διδάκτορας Λογοτεχνίας, σχολική σύμβουλος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης:"Ο Βάρναλης, ο Αισχύλος κι ο σχολικός λογοτεχνικός κανόνας".
- Λατζεζάρ Ελένκοφ, ποιητής, εκπρόσωπος του ΚΚ Βουλγαρίας και της Ένωσης των Βουλγάρων Συγγραφέων: "Κώστας Βάρναλης, ασυμβίβαστη και ανήσυχη καμπάνα".
- Βασίλ Ιβάνοβ Πετκόβ, εκπρόσωπος του Κόμματος Βουλγάρων Κομμουνιστών και συντάκτης της εφημερίδας του κόμματος "Νόβο Ραμπότνιτσεσκο Ντέλο": "Ο Κώστας Βάρναλης και η Βουλγαρία".

Παρεμβάσεις:
- Άλκης Πάντος, ανηψιός του Κώστα Βάρναλη: "Μια γραπτή επισήμανση"
- Τώνια Χαρατσίδου, γιατρός: "Αναμνήσεις από την προσωπική μου γνωριμία με το Βάρναλη".
- Βασίλης Κολοβός, ηθοποιός - συγγραφέας: "Ο Βάρναλης πνευματικός οδηγητής του λαού μας".

Ενότητα 2η: Πρωτοπόρα αισθητική θεωρία και πράξη
Εισηγήσεις:
- Ερατοσθένης Καψωμένος, καθηγητής Νέας Ελληνικής Φιλολογίας και Θεωρίας της Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων: "O Προσκυνητής".
- Χρίστος Αλεξίου, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μπέρμινχαμ και διευθυντής του θεωρητικού περιοδικού "Θέματα Λογοτεχνίας": ""Το φως που καίει" και οι "Σκλάβοι Πολιορκημένοι" ορόσημo και οδόσημο στην ποίηση του Βάρναλη".
- Σπύρος Τουλιάτος, εκπαιδευτικός, οργανωτικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων: "Το ιστορικό και υλιστικό περιεχόμενο της "Αληθινής Απολογίας του Σωκράτη"".
- Άννεκε Ιωαννάτου, μεταφράστρια και διδάκτορας κλασικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης: "Η διαλεκτική της αισθητικής του Βάρναλη".
- Μαρία Αντωνοπούλου, υποψήφια διδάκτορας Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ: "Ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός στην αισθητική σκέψη του Βάρναλη".
- Θωμάς Συμεού, εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ, Γ. Γραμματέας της Ενωσης Λογοτεχνών Κύπρου: "Η επίδραση του Βάρναλη στους Κύπριους ποιητές".
- Γιάννης Σκαρπερός, ζωγράφος, μέλος του Πολιτιστικού Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ: "Οι παρακαταθήκες του Βάρναλη στους σημερινούς δημιουργούς".

Παρεμβάσεις:
- Μπάμπης Παπαδόπουλος, φιλόλογος, πρόεδρος της ένωσης φιλολόγων Κατερίνης: "Οργή Λαού".
- Γιώργος Μηλιώνης, παραγωγός του "902": Το "Ημερολόγιο της ταξικής κοινωνίας".
- Γιάννης Παπαοικονόμου, Διδ. Ιστορίας Πανεπ. Σορβόνης: "Οι Δικτάτορες".

Ενότητα 3η: Βαθιά λαϊκό και πολυδιάστατο φιλολογικό έργο
Εισηγήσεις:
- Γεωργία Λαδογιάννη, επίκουρος καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Δραματουργίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων: "Ο Σολωμός χωρίς μεταφυσική": η θαρραλέα χρήση του ιστορικού υλισμού από τον Κ. Βάρναλη.
- Δημήτρης Πατίλας διδάκτορας φιλολογίας, εκπαιδευτικός: Κ. Βάρναλής: Tα Κριτικά - Νεοελληνικά.
- Ζωή Βαλάση, συγγραφέας και διδάκτορας φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης: "Ο Βάρναλης και το παιδί".
- Θανάσης Καραγιάννης, διδάκτορας παιδαγωγικής, κριτικός/μελετητής θεάτρου για παιδιά: "Ο Ατταλος ο Γ’ του Κώστα Βάρναλη: η μοναδική, αλλά σημαντική συμβολή του στη δραματουργία μας".
- Γιώργος Κεντρωτής, καθηγητής Θεωρίας της Μετάφρασης του Ιόνιου πανεπιστήμιου: "Ο μεταφραστής Βάρναλης".
- Όλγα Ταμπόλινα, δημοσιογράφος εκπρόσωπος του ΚΕΚΡ: "Η διεθνής σημασία του έργου του Κ. Βάρναλη".
- Γιώτης Νικολαΐδης, φιλόλογος: "Yπάρχει γλωσσικό ζήτημα σήμερα";

Παρεμβάσεις:
- Γρηγόρης Τραγγανίδας, δημοσιογράφος του "Ριζοσπάστη": "Ο δημοσιογράφος Βάρναλης".
- Bαγγελιώ Πλατανιά, φιλόλογος, μέλος του Πολιτιστικού Τμήματος: "Τι είδα εις την Ρωσίαν των Σοβιέτ", για τα άρθρα του Βάρναλη στον Ελεύθερο Ανθρωπο.
- Γιώργος Ηρακλέους, φιλόλογος, DEA κοινωνιολογίας πανεπ. Λιέγης: "Οι γυναίκες κοινωνικά και ιδεολογικά σύμβολα στην ποίηση του Βάρναλη".
- Σπύρος Σαμοΐλης, μουσικοσυνθέτης: "Για τη γνωριμία και συνεργασία μου με το Βάρναλη".
- Θανάσης Καραμπέτσος: "Τιμώντς το Βάρναλη στην καρδιά της Αμερικής".

Κλείσιμο εργασιών της Ελένης Μηλιαρονικολάκη

Παράρτημα Ι. Χρονολόγιο - φωτογραφικό υλικό
Παράρτημα ΙΙ.