"Το πορτραίτο του καλλιτέχνη" του Τζέυμς Τζόυς, με τον ανήσυχο Στήβεν, το εμπρεσσιονιστικό βάθος, τους τύπους που σκιαγραφούνται πίσω από την φωτεινή μορφή του ήρωα, είναι γραμμένο με συναρπαστική έμπνευση. Περιέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία αλλά δεν είναι μια απλή αυτοβιογραφία. Είναι ένα αριστούργημα τεχνικής, όπου κυριαρχεί η δραματική εικόνα του παιδιού που γίνεται άνδρας, ζώντας την αγωνία και το δέος της μορφής του κόσμου που ανακαλύπτει.

Ο Τζέυμς Τζόυς (1881-1941) παραμένει μοναδικό σχεδόν παράδειγμα συγγραφέα που δημοσίευσε μόνο αριστουργήματα. Σπούδασε στο Δουβλίνο φιλοσοφία και φιλολογία, εγκατέλειψε όμως την πατρίδα του ζώντας για πολλά χρόνια στην Ευρώπη (στην Τεργέστη, στη Ζυρίχη, στο Παρίσι, κ.ά.).