Οι "Ταπεινοί και καταφρονεμένοι", είναι ένα μυθιστόρημα, που οι ιδιαίτερες αρετές του καθορίστηκαν από το ανεπανάληπτο ταλέντο του Ντοστογέφσκι και την πραγματικότητα, την οποία αντιμετώπιζε. Δίνει τις σκοτεινές γωνιές των καταγωγίων, όπου πουλιούνται η τιμή και η ομορφιά, τις τρώγλες, από όπου οι "ιππότες" της πρώτης συσσώρευσης έβγαζαν τις "βρόμικες" χιλιάδες τους. Τις ταβέρνες, όπου στριμώχνονταν οι άνθρωποι, που δεν μπορούσαν να ξεπεράσουν τη φτώχεια τους ή να γίνουν κύριοι της συνείδησης τους.

Στο μυθιστόρημά του υπάρχει καθαρή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους, τους δυστυχείς και τους ευτυχείς, τους αναμάρτητους και τους αμαρτωλούς, ταυτόχρονα όμως υπάρχει και μεγάλη ανησυχία, η επίγνωση της ηθικής ευθύνης για την κοινωνική ακαταστασία του κόσμου.