Αντικείμενο του βιβλίου είναι η διερεύνηση του ιστορικού υπόβαθρου που δημιούργησε τα ομηρικά έπη και τον Επικό Κύκλο. Με κριτική και αναλυτική επανεξέταση του διαθέσιμου υλικού, ο Ηλίας Κ. Πετρόπουλος δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να ερευνήσει από πρώτο χέρι την πρώιμη και καθοριστική περίοδο της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού γενικότερα.

Βασισμένος στην εξαντλητική μελέτη των γραπτών και αρχαιολογικών πηγών, αλλά και στην κριτική αποτίμηση της σχετικής βιβλιογραφίας στους τομείς των ομηρικών ερευνών, της ασσυριολογίας, της αιγυπτιολογίας, της χεττιτολογίας, της προϊστορικής και κλασικής αρχαιολογίας και της μυθολογίας, ο συγγραφέας αναλύει επίσης τα σημαντικότερα κείμενα παρουσιάζοντας δικές του μεταφράσεις από το πρωτότυπο στα κρισιμότερα σημεία, καθώς γνωρίζει τη χεττιτική, λουβική, χουρριτική και φρυγική γλώσσα, τη σφηνοειδή και τη λουβική ιερογλυφική γραφή, καθώς και αρκετές σύγχρονες γλώσσες.

Στα επιμέρους κεφάλαια εξετάζονται ειδικά θέματα -περίπου ως ψηφίδες που συνθέτουν μια μεγάλη εικόνα: τη διαδικασία μεταφοράς μυθολογικών παραδόσεων, ιδεών, αντικειμένων και λατρειών από την Ανατολή στην Ελλάδα και αντιστρόφως, τις πολιτικές και διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των μυκηναϊκών κρατών και των διαδόχων τους με κράτη της Ανατολής, ιδίως με τα κράτη των Χετταίων (και των απογόνων τους Νεο-Χετταίων) και των Νεο-Ασσυρίων, και γενικότερα τις πολιτικές και οικονομικές επαφές και την πολιτισμική ώσμωση στην αρχαία ανατολική Μεσόγειο.

Όλα τα επιμέρους ζητήματα εξετάζονται με εξαντλητική χρήση των πηγών, προσεκτική αποτίμηση (και συχνά κριτικό σχολιασμό) της προγενέστερης έρευνας, και ιδιαίτερη πρωτοτυπία, η οποία δεν συνίσταται μόνο στις επιμέρους ερμηνευτικές συμβολές, αλλά και στη συνολικά πρωτότυπη εικόνα που προκύπτει για τις σχέσεις ελληνικού κόσμου και Ανατολής κατά την περίοδο περ. 1400-600 π.Χ. -σχέσεις αδιάκοπων ανταλλαγών και ώσμωσης, από τις οποίες προκύπτει ένας ενιαίος ιστορικός χώρος στην αρχαία ανατολική Μεσόγειο που είναι αναγκαίο να εξετάζεται ως ενότητα, όχι μόνο μετά τις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά ήδη από την Εποχή του Χαλκού.