Η Ελλάδα ήταν η πρώτη εθνική χώρα που αναδύθηκε μέσα από την Οθωμανική Αυτοκρατορία κι αυτή η απόσχισή της ή η κίνηση για την ανεξαρτησία εκδηλώθηκε με συγκεχυμένες επαναστατικές ιδέες γύρω από την Ορθοδοξία και κατά δεύτερο λόγο τη γλώσσα. Βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση των εθνικών επιδιώξεων, που άρχισαν να μορφοποιούνται στα τέλη του 18ου αιώνα, ήταν μια συντονισμένη κινητοποίηση όλων των Ελλήνων των διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων. Η δραστηριοποίηση αυτή αφορούσε το γένος σε όλη την επικράτεια της αυτοκρατορίας αλλά και τις εύρωστες ελληνικές παροικίες στην Ευρώπη.
Τα προβλήματα ήταν τεράστια και το κυριότερο ήταν ότι η εθνική συνείδηση ήταν ασαφής κι ο στόχος εναντίον των Οθωμανών μόλις είχε αρχίσει να μορφοποιείται. Είναι σταδιακή η προετοιμασία για έναν ένοπλο αγώνα. Από τη μία, η ελίτ των Ελλήνων απολάμβανε πολλά προνόμια για να ριψοκινδυνεύσει, αλλά στήριξε -αν και όχι άδολα- ορισμένες προσπάθειες. Από την άλλη, οι λόγιοι έκαναν μεγάλες προσπάθειες να εμφυσήσουν στο λαό την έννοια της εθνικής συνείδησης. Πολύ σύντομα η Μεγάλη Ιδέα μετατράπηκε στη συγκολλητική ταινία των διαφόρων παρατάξεων του γένους. Όπως φαίνεται μέσα από τις εφημερίδες, η Μεγάλη Ιδέα, αυτό το ασαφές όραμα για τον αλύτρωτο ελληνισμό, συσπείρωσε τους Έλληνες μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή.