Ο Αντόνιο Γκράμσι είναι ένας από τους κυριότερους θεωρητικούς του μαρξισμού. Έννοιες όπως "ιστορικό μπλοκ", "ηγεμονία" και "συλλογικός διανοούμενος" άνοιξαν νέους δρόμους στην ερμηνεία του μαρξισμού.

Αυτό το βιβλίο, μια γκραμσιανή θέαση της πολιτικής και των δεσμών της με τις δομές εξουσίας του σύγχρονου κράτους, αποτελεί εξαίρετο παράδειγμα της σκέψης του.

Περιέχονται τα κείμενα:

Πρώτο μέρος
Κριτικές σημειώσεις πάνω σε μια προσπάθεια συγγραφής ενός λαϊκού δοκιμίου κοινωνιολογίας

- Εισαγωγή
- Γενικά ζητήματα
- Ιστορικός υλισμός και κοινωνιολογία
- Τα συστατικά στοιχεία της φιλοσοφίας της πράξης
- Βάση και ιστορική κίνηση
- Οι διανοούμενοι
- Επιστήμη και σύστημα
- Η διαλεκτική
- Για τη μεταφυσική
- Η έννοια της "επιστήμης"
- Η λεγόμενη "πραγματικότητα του εξωτερικού κόσμου"
- Κρίση για τις φιλοσοφίες του παρελθόντος
- Η ενύπαρξη και η φιλοσοφία της πράξης
- Ζητήματα ονοματολογίας και περιεχομένου
- Η επιστήμη και τα επιστημονικά εργαλεία
- Το "τεχνικό εργαλείο"
- Αντίρρηση στον εμπειρισμό
- Έννοια της "ορθοδοξίας"
- Η "ύλη"
- Ποσότητα και ποιότητα
- Η τελεολογία
- Για την τέχνη

Δεύτερο μέρος
Ο σύγχρονος ηγεμόνας

- Σημειώσεις για την πολιτική του Μακιαβέλι
- Η επιστήμη της πολιτικής
- Η πολιτική ως αυτόνομη επιστήμη
- Στοιχεία πολιτικής
- Το πολιτικό κόμμα
- Βιομήχανοι και γαιοκτήμονες
- Μερικές θεωρητικές και πρακτικές πλευρές του "οικονομισμού"
- Πρόβλεψη και προοπτική
- Ανάλυση των καταστάσεων. Συσχετισμοί δυνάμεων
- Παρατηρήσεις πάνων σε ορισμένες πλευρές της δομής των πολιτικών κομμάτων σε περιόδους οργανικής κρίσης
- Ο καισαρισμός
- Πολιτικός αγώνας και στρατιωτικός πόλεμος
- Η αντίληψη της παθητικής επανάστασης
- Για τη γραφειοκρατία
- Το θεώρημα των καθορισμένων αναλογιών
- Κοινωνιολογία και πολιτική επιστήμη
- Ο αριθμός και η ποιότητα στα αντιπροσωπευτικά συστήματα
- Το ζήτημα του "συλλογικού ανθρώπου" ή του "κοινωνικού κομφορμισμού"
- Συνεταιριστική οικονομική φάση του Κράτους
- Ηγεμονία (κοινωνία των πολιτών) και διάκριση των εξουσιών
- Αντίληψη του Δικαίου
- Πολιτική και συνταγματικό δίκαιο

Τρίτο μέρος
Σημειώσεις για την πολιτική και για το σύγχρονο κράτος

- Διεθνισμός και εθνική πολιτική
- Το Κράτος
- Οργάνωση των εθνικών ενώσεων
- Τα έθιμα και οι νόμοι
- Ηθική και πολιτική
- Διάκριση μεταξύ διευθυνόντων και διευθυνομένων
- Θρησκεία, κράτος, κόμμα
- Ο άνθρωπος άτομο και ο άνθρωπος μάζα
- Οργανικός συγκεντρωτισμός, δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, πειθαρχία
- Συνέχεια και παράδοση
- Μεγάλες φιλοδοξίες και μικρές φιλοδοξίες
- Κράτος και κόμματα
- Εκδηλώσεις του σεκταρισμού
- Πέρασμα από τον πόλεμο ελιγμών (και από την κατά μέτωπο επίθεση) στον πόλεμο θέσεων, επίσης και στο πολιτικό πεδίο
- Πολιτική και στρατιωτική τέχνη
- Ο συλλογικός εργαζόμενος
- Για την αλήθεια ή για το να λέει κανείς την αλήθεια στην πολιτική