"Άραγε ο λόγος προϋπάρχει της κοσμογονίας ή ταυτογχρόνως ορίσθηκαν; Αλλά και οι θεοί γεννήθηκαν πριν από τον λόγο ή εξ αυτού δημιουργήθηκαν; Μήπως η συνείδησις εξαρτάται απ' την τραγική αμφισημία, για ό,τι προϋπάρχει και μεταβάλλεται προκειμένου να γίνει; Μήπως ο λόγος, αποκλειστικώς και μόνον, συμπίπτει προς την νομοτέλεια; Μήπως η ποιητική τραγωδία ως τέχνη και ως κοινωνική λειτουργία, ελλόγως, ανταγωνίζεται το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα; [...] Από αυτές τις αφορμές εκκινεί και αυτά τα ερωτήματα προσπαθεί να θέσει η παρούσα μελέτη. Δεν προσδοκά να απαντήσει. Απορίες μόνον διατυπώνει. Νέες αφορμές για σκέψιν, περί του πανάρχαιου τραγικού ζητήματος, ως προς το "είναι" και το "γίγνεσθαι" τόσον του εγώ όσο και του άλλου".
(απόσπασμα από το βιβλίο)

Στην "ψυχή", την τραγική φύση της ανθρώπινης συνείδησης, εστιάζεται η αναζήτηση που επιχειρεί ο Γιάννης Παπαδόπουλος, μέσα από έναν εμβριθή διάλογο με τη φιλοσοφική σκέψη και την ποιητική τέχνη, τόσο της αρχαϊκής όσο και της κλασικής περιόδου.
Η μελέτη "Δια παιδαγωγίας κοινωνών αποτραγικοποίησις" σχεδιάστηκε έτσι ώστε να υποστηρίζει τις παραδόσεις του συγγραφέα στο μάθημα της Θεατρικής Αγωγής, υποβοηθώντας τους φοιτητές στην κοινωνιολογική προσέγγιση της "από σκηνής διδασκαλίας", αλλά και στην ανίχνευση της κοινωνικής λειτουργίας της θεατρικής τέχνης.
Ξεκινώντας από την ανάλυση των ανθρώπινων φύσει ορμικών τάσεων και την προσέγγιση των πολιτιστικών αντιστάσεων των έλλογων όντων, η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μέσα από το λόγο και τη διαπαιδαγώγηση επιτυγχάνεται η ασφαλέστερη κάθαρση των ατομικών συνειδήσεων και επιτελείται η κοινωνικοποίηση ή ο εκπολιτισμός των ανθρώπων.
Μέσα από την παιδαγωγία και την "ψυχαγωγία", αλλά ειδικότερα "δια της από σκηνής διδασκαλίας", ο πολιτιστικός λόγος επιδιώκει να διορθώσει τις πληροφορίες που εκ φύσεως φέρει η -"διχασμένη" ανάμεσα στο "είναι" της πραγματικότητας και το "γίγνεσθαι" του κόσμου- ανθρώπινη συνείδηση. Αποσκοπεί στην αποτραγικοποίηση της ατομικής συνείδησης, στην κάθαρση των παθών και των παθημάτων, των προϊόντων δηλαδή της "πραγματικής τραγωδίας" που προϋπάρχει της ποιητικής.
Η μελέτη επικεντρώνεται στις παιδαγωγικές δυνατότητες της τραγικής τέχνης, όπως αυτές αξιολογήθηκαν και αξιοποιήθηκαν κατά την κλασική περίοδο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Υποστηρίζει ότι η θεατρική τέχνη, ως γεγονός που επιτελείται εντός του κοινωνικού χώρου, ασκεί άμεσα ή έμμεσα έργο εκπολιτισμού ή κοινωνικοποίησης. Εφόσον, μάλιστα, τελείται ως έλλογη εκδήλωση ή ενσυνείδητη πρόσληψη, αφορά σε κοινωνικά μέλη και εξαρτάται από τους επικοινωνιακούς κώδικες, τα ερμηνευτικά πρότυπα και τις πολιτιστικές σταθερές.
Επομένως, η απόπειρα μελέτης και ανάλυσης της θεατρικής τέχνης, αντίστοιχα προς αυτή καθ' εαυτή τη λειτουργία της, δεν μπορεί παρά να εκλαμβάνεται ως ένα κοινωνικό γεγονός, το οποίο οργανώνεται και εκδηλώνεται από και προς τα κοινωνικά άτομα, προκειμένου να εξυπηρετήσει την ίδια την κοινωνία.