[...] "Το θέμα του καιρού μας" είναι, κατά τον καθηγητή Χουλιάν Μαρίας, "το πρώτο ορτεγιανό βιβλίο με περιεχόμενο ακέραια φιλοσοφικό και με ιδεολογικήν ένταση" που ελάχιστα έχει γίνει κατανοητό. Είναι ένα βιβλίο που περικλείνει τα ουσιαστικότερα στοιχεία της εσωτερικής φυσιογνωμίας του συγγραφέα. Για τον Ορτέγα, το θέμα του καιρού μας είναι η απόδοση στη ζωή της αυθορμησίας που της αφαίρεσε ο ορθός λόγος, ώστε να ξαναγίνει αληθινά ζωή. Το θέμα, λοιπόν, του καιρού μας, όταν συνειδητοποιηθεί, απαιτεί την μεταστροφή τον καθαρού λόγου σε ζωικό λόγο. "Η ιδεολογία μου -λέγει κάπου ο Ορτέγα- δεν είναι αντίθετη προς τον λόγο, αφού δεν αναγνωρίζει άλλο τρόπο θεωρητικής γνώσης απ' αυτόν. Είναι αντίθετη στον ορθολογισμό". Για τούτο, εφ' όσον ο λόγος είναι μια ζωική λειτουργία, όπως και η αφή, εκθρονίζοντάς τον, πρέπει να φροντίσουμε να τον ξανατοποθετήσουμε στη σωστή του θέση. Γιατί, το να καλύπτει, ν' αποροφά ολάκερη τη ζωή ο ορθός λόγος, είναι παράλογο, δηλαδή, εναντίον του ορθού λόγου. [...]

(από τον πρόλογο του Κώστα Τσιρόπουλου)