Οι απαρχές του 18ου αιώνα χαρακτηρίζονται από τις πρώτες οργανωμένες πολιτικές δραστηριότητες των Ελλήνων για την απελευθέρωση της πατρίδας τους. Στα πλαίσια αυτά, θεμελιώδη ρόλο θα διαδραματήσει η εταιριστική πατριωτική οργάνωση, η οποία θα αποτελέσει και το προοίμιο των συλλογικών αγώνων των Ελλήνων για εθνική χειραφέτηση. Ο λόγιος ιερομόναχος Σεραφείμ ο Μυτιληναίος και το κίνημα του Ιεροεθνισμού εμφανίζονται ιστορικά ως οι δυο κύριες συνιστώσες της εταιριστικής αυτής κίνησης, οι οποίες θα δραστηριοποιηθούν τόσο σε πολιτικό όσο και σε θρησκευτικό επίπεδο, για την πνευματική και υλική απελευθέρωση των Ελλήνων.

Η ορθοδοξο-κεντρική αυτή προσέγγιση θα χαρακτηρίσει ιστορικά την προαναφερθείσα πολιτική δραστηριότητα, η οποία θα βασιστεί σε εταιρικά πρότυπα για την επίτευξη των κοσμικών στόχων της.

Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζονται, τόσο η πολύπλευρη προσωπικότητα του λογίου ιερομόναχου Σεραφείμ Μυτιληναίου (ci. 1667-ci. 1735), ως πρωτεργάτη της οργανωμένης πολιτικής δραστηριότητας των υποδούλων Ελλήνων, βάσει ανεκδότων αλλά και εκδοθέντων αρχειακών πηγών, όσο και η πολυσχιδής ανάπτυξη του κινήματος του Ιεροεθνισμού, μέσα στα πλαίσια των ευρωπαϊκών πολιτικών και θρησκευτικών ανταγωνισμών, κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα.