Τα δοκίμια αυτά, που επανεκδίδονται σήμερα 20 χρόνια μετά την πρώτη τους συγκεντρωτική δημοσίευση, είχαν, μέσ’ από τη φαινομενικά ετερόκλητη θεματολογία τους, μία κεντρική πρόθεση: να ιχνηλατήσουν, μέσα στις σύγχρονες περιπέτειες του στοχασμού και της τέχνης, εκείνο το νήμα που συνέδεε πάντα την εξέγερση με τη γιορτή, το κρυφό περιεχόμενο κάθε λαϊκής ανταρσίας, κάθε μεσσιανικής προσδοκίας και κάθε επαναστατικής εξαγγελίας στην ιστορία - στοιχείο σταθερά αρνημένο ή απωθημένο σε όλη την διαδρομή τής δυτικής νεωτερικότητας, του οποίου η επιστροφή αναγγέλθηκε με πολλούς τρόπους στην τελευταία επαναστατική ανατάραξη του εικοστού αιώνα, ό,τι λέμε σχηματικά "δεκαετία τού ’60": μια νέα απελευθερωσιακή ουτοπία ενθηκευμένη στις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις της.

Σήμερα, η απελπισία έχει προχωρήσει πολύ πιο βαθιά και οι δημιουργικές δυνάμεις της σκέψης και της φαντασίας φαίνονται όσο ποτέ εξαντλημένες. Η πιο ενδεδειγμένη μεταφορά μοιάζει να είναι όχι τόσο η επιστροφή τού Διονύσου όσο η Νέκυια. Αν είναι ωστόσο να προχωρήσουμε βαθιά σε αυτό το βασίλειο του Θανάτου, ας φτάσουμε τουλάχιστον μέχρι την καρδιά του, εκεί που ενδέχεται να υπάρχει, μολονότι ποτέ δεν μπόρεσε να το βεβαιώσει κανείς, μια άλλη όχθη. Και είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να έχουμε μαζί, σαν σήματα αναγνώρισης και εχέγγυα προσδοκίας, εκείνα τα πολύτιμα φυλαχτά που προσανατόλισαν τη ζωή μας, οδοδείκτες τού πού θέλουμε να φτάσουμε και σφραγίδες εκείνης της θεότητας με την οποία εξακολουθεί να μας δένει ακατάλυτος όρκος.

Φ.Τ.