"Υπάρχει, ναι, υπάρχει αιώνιος δικαιοσύνη", διακηρύσσει ο Θεόφιλος Καΐρης πριν το θάνατό του στις φυλακές. Με την τραγική αισιοδοξία της ρήσης του δικαιώνει την υπαρξιακή ανεστιότητα της ζωής του διωκομένου που βίωσε κατά την εγκόσμια πορεία του, υπερβαίνει τις χωροχρονικότητες του παραλογισμού, διαυγάζει τα σκότη του φανατισμού και στρέφει την αγωνιώσα ψυχή του προς τη θέαση της ουσίας του κόσμου, προς την υπερδομή κάποιου Θεού, πηγή της αγαθότητας και της Ηθικής. Με ακλόνητη πίστη στις έμφυτες ψυχικές δυνάμεις που εννοιολογικά συγκροτούν την πλήρη πνευματικότητας φιλοσοφική ψυχολογία του και ωθούν τα έλλογα και ελεύθερα όντα προς το πρωταρχικό νόημα και τον υπερβατικό σκοπό της ύπαρξής τους, διαγράφει την τελεολογία του συμπαντικού όντος. Τα ανθρώπινα πλάσματα οντολογικά είναι ανυπόστατα αν με τις γνωστικές τους δυνάμεις δεν προσεγγίσουν την απόλυτη αλήθεια, αν δεν κατατείνουν με την ψυχή τους προς την υπερούσια αγιότητα, αν με την ηθικότητά τους δεν προσπελάσουν την Θεοσέβεια. Δεν υπάρχουν παρά μόνο για τη δόξα του Θεού.