Πόσο "ανύπαρκτες" υπήρξαν οι Μακεδονίες των άλλων έως την καμπή του 1991 και τον εθνικιστικό παροξυσμό που ακολούθησε; Και εκεί όπου έκαναν την εμφάνισή τους, ποιό περιεχόμενο -γεωγραφικό, ιστορικό, διοικητικό ή "φυλετικό"- τους αποδιδόταν; Σε ανάλογα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει η μελέτη του Σπύρου Καράβα, ιχνηλατώντας την προϊστορία της διαδεδομένης πεποίθησης περί της μίας και αποκλειστικά ελληνικής Μακεδονίας σε ό,τι θεωρείται πως έχει τροφοδοτήσει τη γενική παιδεία του εγγράμματου κοινού: στα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας και Γεωγραφίας, στις εγκυκλοπαίδειες και στη συναφή ελληνόγλωσση βιβλιογραφία των χρόνων 1912-1992.

Από το μικρό ανθολόγιο αναδεικνύεται ότι τα τεκμήρια αυτά, τα κείμενα και οι χάρτες, παρ' όλες τις αποσιωπήσεις και τις αντιφάσεις, είτε την ανιστορικότητα που σε πολλές περιπτώσεις καλλιεργούν, δίνουν χώρο στις "Μακεδονίες των άλλων". Αλλού θα πρέπει να αναζητηθούν η προέλευση και οι σκοπιμότητες για τις στρεβλώσεις, τις εμμονές και τα βαρίδια που εξακολουθούν να επιβιώνουν στις συλλογικές αντιλήψεις και νοοτροπίες.