Η πρωτότυπη ιστορική μελέτη του Διαμαντή Κούτουλα ζωντανεύει και εξετάζει την ιστορική εποχή μέσα στην οποία γεννήθηκε ο Γνωστικισμός και η ιδέα του μεσσιανισμού και πως εξελίχθηκε μέχρι των ημερών μας. Όταν οι Εβραίοι προφήτες της μεταβαβυλωνιακής εποχής, δεν επαληθεύτηκαν στις προρρήσεις τους για την παγκόσμια κυριαρχία της Σιών, η φιλολογία των απόκρυφων της Π. Διαθήκης, για να κρατήσει τους πιστούς της εφεύρε τη Συντέλεια του κόσμου που ήταν κοντά. Στα λεγόμενα Βαπτιστικά κινήματα, της ερήμου του Qumran, γεννήθηκε η γνωστική ιδέα του "Ουρανίου Ανθρώπου" ως Μεσσία. Στην ίδια έρημο οι Εσσαίοι για 40 χρόνια προετοίμαζαν τον εσχατολογικό πόλεμο των Υιών του Φωτός κατά των Υιών του Σκότους και την έλευση του Ουρανίου Μεσσία, που ευαγγελίζονταν μια νέα παγκόσμια κυριαρχία και έναν κόσμο ειρηνικό και δίκαιο. Με την καταστροφή όμως του Ναού και της Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ. χωρίς Συντέλεια του Κόσμου, το τοπίο άλλαξε και πάλι. Οι "πρωτογνωστικοί" Εβραίοι θεώρησαν ότι ο Γιαχβέ σώπασε και αυτό επειδή δεν ήταν αυτός ο Καλός θεός του Σύμπαντος, αλλά ο Ατελής Δημιουργός του Υλικού Κόσμου, ο Ιαλνταμπαώθ... Έτσι γεννήθηκε ο κυρίως Γνωστικισμός, του οποίου οι ιδέες διατρέχουν την ανθρώπινη ιστορία μέχρι των ημερών μας: Μανιχαίοι, Καθαροί, Τέκτονες ...