Την εποχή των σταυροφοριών διαδίδεται στην Ευρώπη το παιχνίδι του σκακιού. Σχεδιάζονται εικόνες με το Μεγαλέξανδρο και τους ήρωες του τρωικού πολέμου ("πρώτους διδάξαντες" των εξορμήσεων από την Ευρώπη στην Ανατολή) να παίζουν κι αυτοί σκάκι.

Την ίδια εποχή, παίζουν σκάκι και οι βυζαντινοί Έλληνες. Επειδή, όμως, βρίσκονται στο προπύργιο της Ευρώπης, δέχονται πρώτοι τις αντεπιθέσεις των ανατολικών λαών. Υποκύπτουν στους Οθωμανούς και δεν προλαβαίνουν να γνωρίσουν τις αλλαγές του παιχνιδιού που έγιναν κατά την περίοδο της ευρωπαϊκής αναγέννησης.

Νωρίς το 19ο αιώνα, οι Έλληνες αποσείουν τον οθωμανικό ζυγό και βρίσκουν μπροστά τους το "νέο σκάκι", που έχει ιστορία μόλις τριών αιώνων. Το παίζουν οι "ευγενείς λαοί" της Δύσης και θεωρείται παιχνίδι σύνεσης, επιδεξιότητας και εξυπνάδας, μια κρυφή πρόκληση προς το "αναγεννημένο ελληνικό πνεύμα".

Το βιβλίο ξεκινά από τις αρχαίες εποχές, διαλευκαίνει τη σχέση των Ελλήνων με τα παιχνίδια σε διαγραμμισμένες επιφάνειες και φθάνει ως τους Έλληνες αστούς του 19ου αιώνα (πολλοί από αυτούς γνωστοί διανοούμενοι), που, παίζοντας ο καθένας την παρτίδα του, κατάφεραν να αφήσουν μικρό ή μεγάλο σημάδι στη διεθνή σκακιστική κοινότητα.