Χωρίς να είμαι Έλληνας, είχα τη χαρά και την τιμή να χαίρω της φιλίας του Απόστολου Πατελάκη, ο οποίος μου μίλησε για το επιστημονικό του πόνημα. Αμέσως, του υποσχέθηκα πως θα είμαι στο πλάι του παντί τρόπω, ώστε να τον βοηθήσω, ιδίως σε ό,τι αφορούσε την υποστήριξη της δουλειάς του αναφορικά με την αρχειακή έρευνα. Ως εκ τούτου, μπορώ να δηλώσω πως συγκαταλέγομαι μεταξύ των τυχερών που υπήρξαν μάρτυρες της γέννησης αυτού του βιβλίου, ακόμα από τη φάση της διαμόρφωσής του.

Κατά τη γνώμη μας, η μεγαλύτερη συμβολή του Απόστολου είναι πως κατόρθωσε να ξεπεράσει το προσωπικό του πάθημα, την προσωπική του εμπειρία, και να καταγράψει στο χαρτί μία ιστορία ειλικρινή, έντιμη και όσο το δυνατό περισσότερο αντικειμενική.

Η επίμονη έρευνα του καθηγητή Πατελάκη θα συνεχιστεί, είμαστε σίγουροι, έχοντας την ελπίδα πως αυτό το βιβλίο θα έχει, πολύ σύντομα, συνέχεια. Από μέρους μας, εκφράζουμε τα συγχαρητήρια μας προς τον συγγραφέα, ενώ προς τους αναγνώστες την παρότρυνση να ασχοληθούν με τις σελίδες που ακολουθούν με την ίδια αγάπη που ο συγγραφέας τους τις έγραψε.

Gheorghe Onisoru


Η μελέτη του Απόστολου Πατελάκη αποτελεί μια ειλικρινή και έντιμη συνεισφορά σε ένα άγνωστο, έως σήμερα, κεφάλαιο της ελληνικής αλλά και της ρουμανικής ιστορίας. Γνωρίζω τον Απόστολο εδώ και αρκετά χρόνια. Με τιμά με την φιλία του και του οφείλω ευγνωμοσύνη γι’ αυτό. Γνωρίζω το πάθος του για την ιστορία, τον ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο, την πολιτική προσφυγιά, τη "στοργική μάνα", δεύτερη πατρίδα του, τη Ρουμανία. Τον ευχαριστώ που μου εμπιστεύθηκε ένα χειρόγραφο της μελέτης του. Το "ρούφηξα" με αμείωτο ενδιαφέρον, συγκινήθηκα ακολουθώντας το παράδειγμα και τα συναισθήματά του, οργίσθηκα, προβληματίσθηκα καθώς μπροστά στα μάτια μου ξεδιπλωνόταν μια από τις μελανότερες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας.

Η μελέτη του Απόστολου Πατελάκη είναι γραμμένη με το χέρι χιλιάδων πολιτικών προσφύγων, παιδιών της Ελλάδας στη Ρουμανία και τις υπόλοιπες σοσιαλιστικές χώρες. Είναι η δική τους φωνή, βαθιά φιμωμένη επί δεκαετίες, παραδομένη στη λήθη της ιστορίας. Η ανά χείρας μελέτη οριοθετεί σε μεγάλο βαθμό το μέλλον της ιστορικής έρευνας αναφορικά με τις κοινότητες των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων. Διεξοδική και πολυεπίπεδη θα εξελιχθεί, είμαι βέβαιος, σε σημείο βιβλιογραφικής αναφοράς τα επόμενα χρόνια. Αξίζει να διαβαστεί προσεκτικά από τους φιλίστορες και να τροφοδοτήσει έναν γόνιμο διάλογο για ένα ζήτημα που εξακολουθεί να δημιουργεί εντάσεις και να αναμοχλεύει πάθη μεταξύ των ανθρώπων.

Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης