Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο διοργάνωσε τον Απρίλιο του 2002 την ημερίδα με θέμα "Μουσεία σε μνημεία: μία πρόκληση". Επρόκειτο για τη δεύτερη κατά σειρά συνάντηση με μουσειολογικού ενδιαφέροντος θέμα που διοργανώθηκε στο Μουσείο -η πρώτη είχε θέμα "Τεχνολογία και μουσείο".

Αφορμή για την ημερίδα αποτέλεσαν δύο γεγονότα. Το πρώτο είναι η έκθεση "1884-1930, από τη Χριστιανική Συλλογή στο Βυζαντινό Μουσείο" που διοργανώθηκε στο Μουσείο την ίδια εποχή και το δεύτερο η Διεθνής Ημέρα Μνημείων του 2002 που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Απριλίου.

Η έκθεση "1884-1930, από τη Χριστιανική Συλλογή στο Βυζαντινό Μουσείο" ήταν ένα βήμα μας προς την αυτογνωσία καθώς σχετιζόταν στενά με το παρελθόν ενός Μουσείου το οποίο εγκαταστάθηκε σε ένα νεώτερο μνημείο που για να γίνει Μουσείο υπέστη μία δραστική επέμβαση. Με την αφορμή της έκθεσης αυτής θεωρήσαμε τότε σκόπιμο και αναγκαίο να αναπτύξουμε και τον θεωρητικό προβληματισμό που υποχρεωτικά τη συνόδευε, πώς δηλαδή ένα Μουσείο εγκαθίσταται σε ένα κηρυγμένο μνημείο και τι συνεπάγεται μια τέτοια επέμβαση.

Θεωρήσαμε ότι ο προβληματισμός και ο διάλογος πάνω στο θέμα θα ήταν ουσιαστικός και γόνιμος, μια συμβολή πάνω σε ένα πρόβλημα που δεν έχει τέλος και που το αντιμετωπίζουν, και θα το αντιμετωπίζουν, οι συνάδελφοι στις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και φορείς εκτός του Υπουργείου (πολίτες, φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης κ.λπ.).

Στις 18 Απριλίου 2002, όταν γιορτάσαμε τη Διεθνή Ημέρα των Μνημείων, και σε συνεργασία με το ελληνικό τμήμα του ICOMOS προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε στο κοινό το κτήριο του Μουσείου μας, τη Βίλα Ιλίσσια. Γι' αυτό τον σκοπό ετοιμάσαμε και εκδώσαμε ένα φυλλάδιο για τη βίλα που έχτισε η δούκισσα της Πλακεντίας στις όχθες του Ιλισσού ποταμού.

Στο πλαίσιο του ίδιου αυτού εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας των Μνημείων εντάξαμε και την ημερίδα αυτή και επιλέξαμε να καλέσουμε ομιλητές που δεν ήταν απλώς αξιόλογοι, αλλά είχαν ασχοληθεί ειδικά με τα θέματα αυτά ώστε η συμβολή τους να είναι πραγματικά καθοριστική. Κατά τη διάρκεια της ημερίδας δεν κατορθώσαμε να επιλύσουμε τα πολλαπλά προβλήματα που ανέκυψαν από τη θεματική μας, όμως ο προβληματισμός που αναπτύχθηκε και ο διάλογος που άνοιξε μας κατέστησαν σοφότερους.

Το Βυζαντινό Μουσείο, αν και με καθυστέρηση, έχει τη χαρά να εντάξει τα Πρακτικά της ημερίδας αυτής στη σειρά "Μικρά Μουσειολογικά".

(Δημήτριος Κωνστάντιος, Διευθυντής του Β.Χ.Μ.)

Περιέχονται τα κείμενα:
- Στάθης Γκότσης, "Μνημεία στα Μουσεία: Μια πρόκληση"
- Γιάννης Κίζης, "Είναι, άραγε, η ένταξη μουσείων σε ιστορικά κτίρια μια πράξη αυτονόητη;"
- Έρση Φιλιπποπούλου, "Μετατροπή υφιστάμενων κτηρίων σε μουσεία: λύση ή πρόβλημα;"
- Δέσποινα Ευγενίδου, "Τα Μνημεία ως Μουσεία και τα Μουσεία ως Μνημεία"
- Βασίλης Χανδακάς, "Το ανάκτορο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, το Mon Repos, και το Παλαιό μουσείο Ολυμπίας: παραδείγματα μετατροπής μνημείων σε μουσεία"
- Αθηνά Αθανασιάδου, "Μετατροπές μνημείων σε μουσεία μέσα από αντίστοιχες εφαρμογές"
- Νίκος Μπελαβίλας, "Κέντρο Τεχνικού Πολιτισμού - Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης. Ένα δίκτυο ιστορικών χώρων σε μια νησιώτικη πόλη"
- Άλκης Πρέπης, "Το Εργοστάσιο Παραγωγής Φωταερίου στην Αθήνα. Επανένταξη στη σύγχρονη ζωή της πόλης"
- Αντώνης Μανιουδάκης - Μαίρη Κουμανταροπούλου, "Η έκθεση του Μουσείου του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος στον χώρο του παλαιού Δημοτικού Σχολείου"
- Λένα Κατσανίκα - Στεφάνου, "Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης ως μουσειακός χώρος"
- Σουζάνα Χούλια - Καπελώνη, "Ο ναός του San Salvatore και η Βυζαντινή Συλλογή Χανίων"
- Δημήτριος Κωνστάντιος, "Μετατρέπονται οι λατρευτικοί χώροι σε μουσεία;".