Το σύμπλεγμα των Κυκλάδων, ενότητα από είκοσι δύο κατοικημένα νησιά, ορίζεται γεωγραφικά στο κέντρο του Αιγαίου Πελάγους. Το όνομά τους προέρχεται από την κυκλική τους διάταξη γύρω από τη Δήλο, το ιερό νησί. Περιοχή πολιτισμικά πανάρχαιη, ιδιαίτερη και πολυπρόσωπη. Είναι από τις πρώτες που τράβηξαν την προσοχή επισκεπτών και μελετητών του ελλαδικού χώρου. Στα απομονωμένα Κυκλαδονήσια οι κάτοικοι έζησαν με το ελάχιστο. απλά, καλλιέργησαν ανεμοδαρμένα βραχώδη εδάφη και ανοίχτηκαν με τα καράβια σε μακρινά λιμάνια. δέχτηκαν συνήθειες και νοοτροπίες ξένων. Οι δυσκολίες ώθησαν σε δημιουργία, η φύση και οι επαφές σε μιαν ανοικτή κοινωνία κι όλα μαζί σ' έναν ιδιαίτερο πολιτισμό. Τα νησιά γοήτευσαν τους ξένους περιηγητές του 18ου αιώνα, τους καλλιτέχνες του 19ου, έγιναν ο πιο θελκτικός τουριστικός προορισμός στους πολίτες του κόσμου τον 20ό, επανακατοικήθηκαν από τη δεκαετία του '70 και μετά, για να παραδοθούν τελικά στην ανεξέλεγκτη ανάπτυξη.
Σήμερα διατηρούνται αρκετά στοιχεία από την τελευταία φάση του "παραδοσιακού" τους πολιτισμού, τη συλλογική, δηλαδή, έκφραση κοινωνικών και τεχνικών παραδόσεων. που κατά τόπους έχει ομοιογενή χαρακτηριστικά, καθορισμένα από τα γεωγραφικά δεδομένα, τα ιστορικά συμβάντα και τις οικονομικές συνθήκες. Η αφετηρία του πολιτισμού αυτού συμβατικά τοποθετείται στη χρονική περίοδο της Λατινοκρατίας, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης, και το τέλος του στα μέσα του 20ού αιώνα. Μέσα σ' αυτό το διάστημα κτίστηκαν οι καστροπολιτείες από τους Ενετούς αυθέντες. Κτίστηκαν μεγάλα ή μικρότερα αρχοντικά σπίτια με ευρύχωρες σάλες από τους προύχοντες για τα γλέντια τους και από τους απλούς κατοίκους μικρές. λιτές, αλλά επαρκείς κατοικίες για τις βασικές ανάγκες ζωής, "χωριά" ή "κατοικιές" ή "κελιά" στις άκρες των χωραφιών, "μάντρες" για τα κοπάδια. Καλλιεργήθηκαν αμπέλια, σιτηρά, ελιές, οπωροφόρα δέντρα σε στενές λωρίδες γης που εκτείνονται αμφιθεατρικά σε πλαγιές λόφων. σαν χωμάτινα διαζώματα κτισμένα με ξερολιθιές που συγκρατούν το λιγοστό χώμα (όχθες, βραγιές ή πεζούλες). Κατασκευάστηκαν αλώνια για το λίχνισμα. ανεμόμυλοι για το άλεσμα, στέρνες όπου οι κάτοικοι συγκέντρωναν τον χειμώνα το απαραίτητο νερό από τις επίπεδες στέγες, λιθόστρωτα βαθμιδωτά καλντερίμια που ένωναν τα χωριά. Κτίστηκαν εκκλησιές, ταπεινά ξωκκλήσια, περίτεχνοι περιστεριώνες. Όλα τούτα τα έργα ανήκουν στην αρχιτεκτονική παράδοση του τόπου, την πιο χαρακτηριστική έκφραση του "παραδοσιακού" πολιτισμού. Οι αυθεντικές, γνήσιες κατασκευές, σπίτια που διασώζονται σε μικρά οικιστικά σύνολα και την ύπαιθρο, έχουν ηλικία που δεν ξεπερνά τους δύο ή το πολύ τρεις αιώνες. Σε πολλά νησιά παραμένουν, άλλοτε εμφανή κι άλλοτε δυσδιάκριτα, τα υπολείμματα παλαιότερων κατασκευών της ίδιας παράδοσης, που ανάγονται στην περίοδο της Λατινοκρατίας. [...]