Η κοινωνική εργασία από πολύ νωρίς συνδέθηκε με την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων στο επίπεδο του ατόμου, της οικογένειας και του κοινωνικού περιβάλλοντος. Οι θεραπευτικές κοινότητες αναπτύχθηκαν για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων από ψυχoτρόπες ουσίες και άλλων προβλημάτων ψυχικής υγείας, αξιοποιώντας τις μεθόδους της κοινωνικής εργασίας.

Στο παρόν βιβλίο γίνεται αναφορά στην εξέλιξη και οργάνωση των θεραπευτικών κοινοτήτων, καθώς επίσης και στο κοινωνικό πλαίσιο στις διάφορες χώρες όπου αναπτύχθηκαν. Αναλυτικότερα:

- Περιγράφονται οι στόχοι, τα στάδια της θεραπείας, οι μέθοδοι και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των θεραπευτικών κοινοτήτων.

- Γίνεται ανασκόπηση των κοινωνικών, ψυχολογικών και βιολογικών παραγόντων που οδηγούν τα άτομα στην τοξικοεξάρτηση καθώς επίσης και των σημαντικότερων μορφών σύγχρονης θεραπευτικής αντιμετώπισης.

- Αναλύονται θέματα όπως η κοινωνική επανένταξη, η υποτροπή, η κινητοποίηση, η πρόωρη εγκατάλειψη της θεραπείας, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο του κοινωνικού λειτουργού και της διεπιστημονικής θεραπευτικής ομάδας και στο σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (burn out). Παρουσιάζονται, επίσης, έρευνες που αφορούν στην αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών κοινοτήτων και εκτίθενται προτάσεις για τη βελτίωση του μοντέλου και την περαιτέρω εφαρμογή του στο πλαίσιο του σωφρονιστικού συστήματος και του συστήματος ψυχικής υγείας.

- Περιγράφονται τα προβλήματα που σχετίζονται με την οικονομική και κοινωνική κρίση και τις εξαρτήσεις και αναλύεται η στρατηγική για την αντιμετώπισή τους.

- Εξετάζονται οι νέες ανάγκες που έχουν ανακύψει με την παγκοσμιοποίηση, τη σύγχρονη τεχνολογία και τις κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές και αναδεικνύονται οι νέες προκλήσεις για τον χώρο των θεραπευτικών κοινοτήτων και της κοινωνικής εργασίας στον τομέα των εξαρτήσεων.