Αντικείμενο της Κλινικής Χημείας είναι οι εργαστηριακοί προσδιορισμοί χημικών ουσιών στους ιστούς, στα υγρά και στις εκκρίσεις του σώματος του ανθρώπου, όπως είναι οι συνήθεις και ειδικές εργαστηριακές δοκιμασίες στα ούρα, στο αίμα, στα κόπρανα, στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, στο γαστρικό υγρό κλπ και η σημασία των μετρήσεων αυτών στην Ιατρική.
Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμασιών χρησιμοποιούνται γενικά για να βοηθήσουν στην επιβεβαίωση ή στην αναίρεση μιας αρχικής διάγνωσης του γιατρού και στην παρακολούθηση των αποτελεσμάτων μιας ειδικής θεραπείας. Ακόμα βοηθούν στην εκτίμηση μιας φυσιολογικής λειτουργίας και παρέχουν τα δεδομένα για να τεθεί μία διάγνωση.
Στη συζήτηση κάθε εργαστηριακής δοκιμασίας στο βιβλίο αυτό παρέχονται οι εξής πληροφορίες:
-Γιατί ζητείται η εκτέλεση της δοκιμασίας.
-Ποιες φυσιολογικές λειτουργίες μετριούνται άμεσα ή έμμεσα με τη δοκιμασία.
-Ποια είναι η κλινική σημασία των ευρημάτων .
-Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές.
-Τι υποδηλώνουν τα αποτελέσματα της δοκιμασίας.
-Ποιοι παράγοντες παρεμβαίνουν στα αποτελέσματα της δοκιμασίας. .Πώς θα ετοιμαστεί ο ασθενής για τη δοκιμασία.
-Πώς θα γίνει η κατάλληλη συλλογή και η συντήρηση του δείγματος.
Κάθε εργαστηριακή δοκιμασία περιλαμβάνει τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο αφορά στην ετοιμασία του ατόμου για τη δοκιμασία, την ετοιμότητα του εργαστηρίου για την εκτέλεση της δοκιμασίας και τον τρόπο λήψης και συντήρησης του δείγματος. Το δεύτερο στάδιο είναι η εκτέλεση της δοκιμασίας. Το τρίτο στάδιο περ1λαμβάνει την ερμηνεία των αποτελεσμάτων της δοκιμασίας από το γιατρό αλλά και τη δυνατότητα του εργαστηριακού να ελέγχει την ακρίβεια και την ποιότητα των αποτελεσμάτων της δοκιμασίας.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος Ιατρικών Εργαστηρίων της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας του Τ.Ε.I. Θεσσαλονίκης η Κλινική Χημεία διδάσκεται σε τέσσερα εξάμηνα σπουδών και διακρίνεται στην Κλινική Χημεία Ι (Εξετάσεις ούρων), στην Κλινική Χημεία II και III (Εξετάσεις αίματος) και στην Κλινική Χημεία ΙV (Ειδικές Εξετάσεις, όπως Φάρμακα και Δηλητήρια, Εγκεφαλονωτιαίο Υγρό, Γαστρικό Υγρό, Κόπρανα, Ορμόνες, Αιμοσφαιρίνη και Παράγωγα, Παγκρεατική Λειτουργία, Βιταμίνες, Χαλκός και Μοριακές Τεχνικέ.ς). Για κάθε μέρος της Κλινικής Χημείας θα εκδοθούν δύο βιβλία, ένα για τη Θεωρία και ένα για το Εργαστήριο.
Το βιβλίο αυτό προορίζεται βασικά για τους φοιτητές του Τμήματος Ιατρικών Εργαστηρίων της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας. Ο συγγραφέας όμως πιστεύει ότι είναι χρήσιμο και σε άλλα υγειονομικά στελέχη καθώς και σε εργαστηριακούς και κλινικούς γιατρούς, επειδή τους βοηθά να κατανοήσουν το σκοπό, τη μέθοδο και τα ευρήματα των εργαστηριακών εξετάσεων.
Τμήματα ορισμένων κεφαλαίων του βιβλίου αυτού (Γλυκόζη, Τριγλυκερίδια, Λιποπρωτεΐνες, 'Ενζυμα, κλπ) έχουν γραφεί με βάση το βιβλίο "Βιοχημεία" του I καθηγητή της Βιολογικής Χημείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Α. Τρακατέλλη, ύστερα από άδεια του συγγραφέα.
Πολλές ευχαριστίες στη Δρ Μαρία Σιμιτσοπούλου, Μοριακό Βιολόγο, για την πολλαπλή βοήθειά της σε θέματα επιστημονικής ορολογίας και βιβλιογραφικής ενημέρωσης καθώς και για τις πολύτιμες επισημάνσεις της.
Ευχαριστώ ιδιαιτέρως τον πτυχιούχο του Τμήματος Ιατρικών Εργαστηρίων Κ. Χριστόδουλο Λικάρτση για την πολύτιμη και αδιάλειπτη συνεργασία και βοήθειά του στις διορθώσεις και τη μορφοποίηση του κειμένου, των σχημάτων και των εικόνων καθώς και για τη συγγραφή του κεφαλαίου "'Οργανα και σκεύη του εργαστηρίου Κλινικής Χημείας".
Θερμές ευχαριστίες στην κ. Σταυρούλα Ελέζογλου, πτυχιούχο του Τμήματος Ιατρικών Εργαστηρίων, που αφιέρωσε πολλές ώρες εργασίας για την πραγματοποίηση της συγγραφής αυτής.
Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2004
Ιωαννίδης, Ιωάννης Σ.