Στην Ισπανία του 16ου αιώνα, ένας ντελάλης στοΤολέδο, ο Λαθαρίγιο ντε Τόρμες, εξιστορεί σ' ένα γράμμα πώς κατάφερε από μικρό παιδί να επιβιώσει παρά τη φτώχια και τους άσπλαχνους αφέντες του, και γιατί ανέχεται να μοιράζεται τη γυναίκα του με τον αρχιπρεσβύτερο της ενορίας. Ο αφηγητής είναι ένα παιδί του δρόμου που διηγείται τα βάσανά του και τις πονηριές που σκαρώνει για να μην πεθάνει από την πείνα. Μέχρι που τέλος, έχοντας πάρει σκληρά μαθήματα από τη ζωή, μαθαίνει το συμφέρον του και καταλήγει κυνικός και υποκριτής σαν όλους. Ο Λαθαρίγιο είναι πανέξυπνος, με διαβολεμένο χιούμορ και διεισδυτική ματιά που στηλιτεύει: άνθρωποι απ' όλες τις τάξεις, η εκκλησία και οι εκπρόσωποι της εξουσίας, όλοι παρουσιάζονται με εξαιρετική γλαφυρότητα που αποκαλύπτει την υποκρισία, τη φιλαργυρία και τη ματαιοδοξία της εποχής. Γραμμένο γύρω στα 1554, από συγγραφέα που θέλησε να παραμείνει ανώνυμος, το σατιρικό αυτό κείμενο είναι από τα σημαντικότερα έργα των ισπανικών γραμμάτων, καθώς διαφοροποιείται από τη μεσαιωνική λογοτεχνία της εποχής και ανοίγει το δρόμο για το σύγχρονο μυθιστόρημα.