Ο διάκονος Φιλάρετος Κουρίτος, διδάκτωρ θεολογίας, αφηγείται με λιτό και ακριβή τρόπο την ιστορική πορεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου στους μακρούς (400ετείς) χρόνους της Φραγκοκρατίας και της Βενετοκρατίας (1191-1571). Ο συγγραφέας διαιρεί την εξιστορούμενη περίοδο σε τρία μέρη, διακρίνοντας ως ιδιαίτερα κρίσιμα τα έτη 1260-1405, οπότε η Ορθόδοξη Εκκλησία της μεγαλονήσου έχασε την ανεξαρτησία της και υπήχθη υπό την επιστασία της Παπικής. Οι Κύπριοι, παράλληλα με την επιβολή του δυτικού φεουδαλικού γαιοκτητικού συστήματος, είχαν να υποστούν τις αδυσώπητες πιέσεις για την αποδοχή των Καθολικών δογμάτων. Ο συγγραφέας διεκτραγωδεί τα μαρτύρια της άλλοτε "ευδαίμονος τε και λαμπράς" νήσου, "ήτις έκτοτε απομονωθείσα [από τον λοιπό ελληνισμό] εξακολουθεί να πίνη την κύλικα μέχρι στεφάνης υπό την πίεσιν αλλεπαλλήλων και ατελευτήτων συμφορών".