Τις ανάγκες της αλληλογραφίας των Ελλήνων στρατιωτικών κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία κάλυψαν, εκδίδοντας πολεμικά επιστολικά δελτάρια, διάφοροι εκδότες όπως οι Σαραντόπουλος, Νικολαίδη, de Padova Freres κ.ά. Μια ενδιαφέρουσα σειρά πολεμικών δελταρίων είναι και αυτή των εκδοτών Αλέπα- ντου και Κότσιφα, με τα οποία ασχοληθήκαμε σε παλαιότερο άρθρο μας στο περιοδικό "συλλογές", τεύχος 176, Μάρτιος 1999, σελ. 208-211, και ήταν αυτά με τη μεγαλύτερη ποικιλία θεμάτων και τα εκδοθέντα σε μεγαλύτερο αριθμό αντιτύπων. Στην προσωπική μου συλλογή υπάρχουν 100 διαφορετικά θέματα των επιστολικών αυτών δελταρίων και θέλω να πιστεύω ότι π συλλογή αυτή
είναι πλήρης.
Δυστυχώς τα στοιχεία που διαθέτομε τόσο για τους εκδότες όσο και για τα δελτάρια είναι εξαιρετικά φτωχά. Σύμφωνα με το λογότυπο των δελταρίων ο οποίος είναι τυπωμένος στην πίσω τους πλευρά, οι εκδότες Αλέπαντος και Κότσυφας είχαν τα γραφεία τους στην Αθήνα, στην οδό Σταδίου 59. Τα δελτάρια είχαν θέμα τους πολεμικές σκηνές από την Εκστρατεία, στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή των στρατιωτών ή τοπία από τη Μικρά Ασία. Όπως αναφέρουν οι λεζάντες των δελταρίων, οι εικόνες είχαν ληφθεί από την "επίσημη πολεμική έκθεση" π οποία όπως μας είναι γνωστό είχε οργανωθεί στο Ζάππειο τον Ιούνιο του 1922 από τη Χαρτογραφική Υπηρεσία της Στρατιάς. Επειδή π έκθεση αυτή είχε προπαγανδιστικό σκοπό, οι πολεμικές φωτογραφίες απεικόνιζαν την "καλή" πλευρά της ζωής του μετώπου, με ειδυλλιακά και ήρεμα τοπία καθώς και χαριτωμένα στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή των στρατιωτικών , ενώ οι πολεμικές σκηνές είναι προφανές ότι ήταν σκηνοθετημένες. Τ ο γεγονός ότι οι εικόνες των δελταρίων είχαν ληφθεί από "την επίσημη πολεμική έκθεση" μας επιτρέπει τη χρονολόγηση έκδοσης της σειράς στις αρχές του καλοκαιριού τού 1922. Την υπόθεση αυτή ενισχύει το γεγονός ότι κάποια δελτάρια έχουν ως θέμα τα Σώκια και τη νέα 'Εφεσο τα οποία, όπως είναι γνωστό, κατέλαβε ο ελληνικός στρατός στις 8 και 18 αντίστοιχα Απριλίου του 1922, όταν οι Ιταλοί που τα κατείχαν αποσύρθηκαν από τη Μικρά Ασία. Φαίνεται ακόμα ότι τα δελτάρια αυτά δεν πρόλαβαν να προωθηθούν στο μέτωπο, που κατέρρευσε στις 13 Αυγούστου 1922, αφού από τα πολυάριθμα δελτάρια τα οποία εκδόθηκαν δεν έχω κανένα υπ' όψη μου που να έχει ταχυδρομηθεί από το μέτωπο. 'Ενα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει από την μελέτη των θεμάτων, αφορά την πολιτική ιδεολογία των εκδοτών. Φαίνεται ότι ,οι εκδότες αυτοί ήταν φιλελευθέρων φρονημάτων, αφού σε εποχή παντοδυναμίας των Βασιλικών κυβερνήσεων δεν δίστασαν να εκδώσουν τρία από τα δελτάρια της σειράς με θέμα επωνύμους Βενιζελικούς στρατιωτικούς, ενώ απέφυγαν να εκδώσουν έστω και ένα με Βασιλόφρονες. Το πρώτο από τα δελτάρια που προαναφέραμε απεικονίζει τον επί κυβερνήσεως Βενιζέλου αρχηγό τού στρατού Μικράς Ασίας, αντιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο και το Επιτελείο του, μαζί με Άγγλους και Γάλλους αξιωματικούς, τονίζοντας έτσι την υπόληψη που διατηρούσε η Ελλάδα μεταξύ των Συμμάχων εκείνη την περίοδο, εν αντιθέσει με τη διπλωματική απομόνωση στην οποία αυτή περιήλθε επί των Βασιλικών κυβερνήσεων που ακολούθησαν. Τα άλλα δύο απεικονίζουν τον αφοσιωμένο στο Βενιζέλο συνταγματάρχη Νικόλαο Πλαστήρα, διοικητή του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων.
Στο κείμενο που ακολουθεί θα αποπειραθούμε να εκτελέσουμε ένα, βήμα προς Βήμα, ιστορικό οδοιπορικό στη Μικρασιατική Εκστρατεία, μέσα από τις εκατό φωτογραφίες των ανωτέρω επιστολικών δελταρίων.