Η συνθετική αυτή μελέτη εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1939 και για πολλούς είναι η πρώτη σημαντική απόπειρα μελέτης της νεοελληνικής λογοτεχνίας σε συνάρτηση με τα ιστορικά και κοινωνικά φαινόμενα της εποχής του μεσοπολέμου. Ο Βάσος Βαρίκας ερευνά με συστηματικό τρόπο τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά των λογοτεχνών που εμφανίστηκαν ιδίως κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, τις επιδράσεις που δέχτηκαν από προγενέστερους ποιητές ή πεζογράφους, τον κόσμο που εκφράζουν μέσα από το έργο τους. Κυρίως όμως επιχειρεί μια τομή σ' όλα τα επίπεδα της νεοελληνικής κοινωνίας.