Οι περισσότεροι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με τα συναισθήματά τους μόνο όταν πρέπει να διαχειριστούν μία κρίση ή μία επώδυνη συναισθηματικά κατάσταση. Ακόμη και όταν μας πλημμυρίζει η οργή, δε συνειδητοποιούμε ότι είμαστε θυμωμένοι· ακόμη και όταν ξυπνάμε θλιμμένοι κάθε πρωί, δε συνειδητοποιούμε ότι είμαστε λυπημένοι. Προσπαθούμε να αναδιατάξουμε τις εξωτερικές συνθήκες που θεωρούμε υπεύθυνες για τον πόνο που νιώθουμε, αλλά όπως τονίζει ο Γκάρι Ζούκαβ "το μεγαλύτερο ταξίδι που θα κάνεις στη ζωή σου είναι το ταξίδι από το μυαλό σου μέχρι την καρδιά σου."
"Η καρδιά της ψυχής" έχει ένα διττό στόχο: να μας βοηθήσει να απελευθερωθούμε από παρορμήσεις, εμμονές και εθισμούς -όπως το θυμό, την εργασιομανία, την τελειομανία, τη λαιμαργία, την κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών- και να καλλιεργήσει τα κομμάτια του εαυτού μας που θα επιτρέψουν την προσωπική μας ανάπτυξη.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς, η συναισθηματική γνώση -γνώση όλων όσων αισθανόμαστε κάθε στιγμή- είναι μια από τις πιο επίπονες, σωματικά και ψυχικά, διαδικασίες. Το να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματά μας σημαίνει να αναγνωρίσουμε τον πόνο που βιώνουμε, να κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας, να βρούμε τις αιτίες των ανασφαλειών μας και να τις καταπολεμήσουμε. Καθώς η συναισθηματική γνώση μεταμορφώνει την ανθρώπινη εμπειρία και αποτελεί βασική προϋπόθεση για την πνευματική μας ανάπτυξη, το βιβλίο προσφέρει στον αναγνώστη τα απαραίτητα εργαλεία -συμβουλές, ασκήσεις, διαγράμματα- για να αντικαταστήσει την επιθυμία αποφυγής των επώδυνων συναισθημάτων με την επιθυμία να εξερευνήσει κάθε πλευρά της συνείδησής του.
Η συναισθηματική γνώση όμως δεν είναι απλώς μία επεξεργασμένη τεχνική αντιμετώπισης των διαφόρων καταστάσεων. Είναι ένας ουσιαστικός προσανατολισμός προς το ισχυρότερο κομμάτι του εαυτού μας: την ψυχή μας. Κεντρική θέση σ' αυτήν τη διαδικασία κατέχει η δημιουργία αυθεντικής δύναμης, η ευθυγράμμιση της προσωπικότητάς μας με την ψυχή μας χωρίς τους περιορισμούς που δημιουργεί ο φόβος ή η αμφιβολία για τον εαυτό μας.