Στενή είναι η σχέση των μνημείων με την ιστορία των λαών που τα δημιούργησαν. Προσθέτουν αναμφίβολα μια σημαντική μαρτυρία σε ένα πλήθος άλλων ιστορικών δεδομένων και συμπληρώνουν τις γραπτές πηγές, που αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της ιστορίας.
Τα βυζαντινά μνημεία συγκροτούν ένα μεγάλο κεφάλαιο του αρχιτεκτονικού πλούτου της χώρας μας. Οι ναοί, κέντρα λατρείας ζωντανά μέχρι σήμερα, είναι ταυτόχρονα αξιόλογα αρχιτεκτονήματα, με πλούσιο πολλές φορές γλυπτό διάκοσμο, που σηματοδοτούν μια εποχή και χαρακτηρίζουν την τέχνη της. [...] Θέμα του βιβλίου είναι οι εκκλησίες που κτίστηκαν στη διάρκεια του 12ου αιώνα στο Ελλαδικόν, στη μεγάλη δηλαδή επαρχία του βυζαντινού κράτους που περιελάμβανε τη Θεσσαλία, τη Στερεά Ελλάδα, την Εύβοια και την Πελοπόννησο. [...] Δεν πρόκειται όμως για μια απλή καταγραφή μνημείων. Ερευνώνται συστηματικά και με αυστηρή επιστημονική μέθοδο τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά αυτών των ναών και ο πλούσιος γλυπτός τους διάκοσμος, στοιχεία που τους διακρίνουν από τα αντίστοιχα μνημεία που σώζονται σ' όλη την επικράτεια της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Την ιδιαίτερη σημασία της αρχιτεκτονικής των ναών του ελλαδικού χώρου κατά τον 12ο αιώνα καταδεικνύει και το γεγονός ότι τα μνημεία αυτά και η αρχιτεκτονική σύνθεση και μορφή τους χαρακτηρίζονται γενικότερα ως "ελλαδική σχολή". Αν συνυπολογίσει μάλιστα κανείς το γεγονός ότι πολύ λίγες γραπτές μαρτυρίες έχουν διασωθεί για την ιστορία του ελληνικού χώρου την περίοδο αυτή, οι ναοί αυτοί αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη σημασία. (Από τον πρόλογο του βιβλίου).