Ο τόμος αυτός, που αποτελεί την συνέχεια των δύο τόμων της "Διαμορφώσεως του ευρωπαϊκού πνεύματος", χωρίζεται σε τέσσερα μέρη.
Στο πρώτο μέρος αναπτύσσονται τα κυριώτερα φιλοσοφικά ρεύματα του αιώνος που χαρακτηρίζουν την σκέψη και διαμορφώνουν την νοοτροπία του ανθρώπου της Δύσεως. Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται η εξέλιξη της ψυχολογίας. Στο τρίτο μερός αναλύονται οι πολύμορφες τάσεις εκφράσεως της τέχνης, με ιδιαίτερο κεφάλαιο που αφιερώνεται στον κινηματογράφο, αποκλειστικό γέννημα του αιώνος. Στο τέταρτο μέρος εκτίθεται η ιστορική εξέλιξη των φυσικών επιστημών, από την εποχή του Θαλή μέχρι τις νεώτερες έρευνες στο καινούργιο κόσμο της σχετικότητας, την κβαντικής φυσικής και της νέας κοσμολογίας. Για τα τρία πρώτα μέρη του τόμου, βρισκόμουν φυσικά μέσα στα χωρικά ύδατα των πνευματικών μου αναζητήσεων και γνώσεων. Όμως το τέταρτο μέρος, το θέμα ήταν εκτός του οικείου μου curriculum πανεπιστημιακών σπουδών. Χρειάστηκε γι' αυτό ειδική μακροχρόνια μελέτη και αναδίφηση στην πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη της Γενεύης. Κίνητρο ήταν η πλήρωση του κενού που εκφράζει η επιτίμηση του Bertrand Russell ότι "οι φιλόσοφοι δεν ξέρουν φυσική και οι φυσικοί δεν ξέρουν φιλοσοφία". Πιστεύω ότι σήμερα οι κλάδοι ερευνών της φιλοσοφίας και της φυσικής συμπίπτουν. Συμπλήρωσα την μελέτη με συχνές επαφές στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στην Γενεύη. [...]
(από την εισαγωγή)