Η αληθινή ιστορία του βετεράνου του σουηδικού και πρωσικού στρατού Γιόχαν Κρίστιαν Βόυτσεκ (1780-1824), που εκτελέστηκε σε δημόσια εκτέλεση στη Λειψία, στις 27 Αυγούστου 1824, για το φόνο της 46χρονης Γιοχάννα Κρίστιαν Βόοστ, μετά από γνωμοδότηση του Δρα Γιόχαν Κρίστιαν Κράους ότι είχε σώας τας φρένας κατά τη διάπραξη του εγκλήματος.

"Στα δύο προηγούμενα έργα του Μπύχνερ, στο "Θάνατο του Δαντών" και το "Λεόντιος και Λένα", τα λαϊκά πρόσωπα εμφανίζονται σε δεύτερο πλάνο. Στην κωμωδία "Λεόντιος και Λένα" είναι σχεδόν βουβά, περιορισμένα στο ρόλο του πλήθους που τους έχουν βάλει να ζητωκραυγάζουν στον πριγκιπικό γάμο· στο δράμα "Ο θάνατος του Δαντών" ο λαός λειτουργεί σαν αντίβαρο στις ιδεολογικές συζητήσεις, καθώς όμως η επανάσταση τον έχει σπρώξει στη γωνία, έχει δευτερεύοντα ρόλο πάνω στη σκηνή.
Στον "Βόυτσεκ", ο Μπύχνερ δεν αντιμετωπίζει πια τον λαό σαν άμορφη μάζα, στο όνομα της οποίας μιλούν κάποτε ορισμένοι εκπρόσωποί της σχεδόν ανώνυμα: εδώ παίρνει πρόσωπα από τα χαμηλότερα σκαλοπάτια της κοινωνικής κλίμακας και τα κάνει κεντρικούς ήρωες μιας τραγωδίας. Έτσι, εκείνος που μέχρι τώρα ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, παθητικός θεατής είναι πια πρωταγωνιστής στην τραγική σκηνή. [...] Ο Μπύχνερ είναι χωρίς αμφιβολία ο πρώτος στην ιστορία της δραματικής λογοτεχνίας που κάνει αυτό το βήμα. Και επιπλέον, δεν εξιδανικεύει τα πρόσωπα παρουσιάζοντάς τα σαν ήρωες των φτωχών ή της επανάστασης, παρά τα δείχνει στην καθημερινή τους ζωή με τα βάσανα και τις ταπεινώσεις τους. Δεν θα μπορούσαμε λοιπόν να δούμε στον Βόυτσεκ ένα θετικό πρότυπο για τους επερχόμενους κοινωνικούς αγώνες, αφού στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν αντι-ήρωα. [...]"

(από το κείμενο του Jean-Louis Besson, "Μια τραγωδία της ταπεινής ζωής")

"Ως θεατρικό έργο, με την έννοια ενός κλειστού κειμένου στο οποίο ο συγγραφέας έχει δώσει την τελική του μορφή, ο "Βόυτσεκ" δεν υπάρχει. Έχουν σωθεί μόνο 12 φύλλα χαρτί, όπου ο Μπύχνερ, ως επί το πλείστον σε γερμανικά σε γοτθική μορφή, μας έχει αφήσει 49 σχεδιάσματα σκηνών. Αυτό που γνωρίζουμε σήμερα σαν "Βόυτσεκ" είναι ένα φιλολογικό κολάζ που προέρχεται από τους εκδότες, οι οποίοι έχουν συγκροτήσει ένα λίγο ως πολύ πλήρες θεατρικό έργο από τις σκηνές που έχουν παραδοθεί. [...]"

(από το κείμενο του Marius von Mayenburg "Βόυτσεκ-ένα απόσπασμα: Η παράδοση του κειμένου")