Παναγιώτης Σούτσος (1806-1868). Ο Παναγιώτης Σούτσος, αδερφός του Αλέξανδρου Σούτσου, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1806, γιος του διπλωμάτη Κωνσταντίνου Σούτσου και της συζύγου του Ελένης, αδερφής του Ιακωβάκη Ρίζου Νερουλού. Ορφάνεψε σε παιδική ηλικία και έμαθε τα πρώτα γράμματα στο σπίτι της αδελφής του Αικατερίνης. Μαζί με τον αδερφό του παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή της Χίου και κατόπιν στο Παρίσι, όπου έστειλε τα δυο αδέρφια ο θείος τους Μιχαήλ Σούτσος, ηγεμόνας της Μολδαβίας. Στο Παρίσι μπήκε στον κύκλο του Κοραή και δημοσίευσε τη γαλλόφωνη ποιητική συλλογή Odes d' un jeun grec suivies de six chants de g`uerre ecrits en vers grecs par le meme autteur et traduits en prose francaise.Το 1822 βρέθηκε στην Ιταλία (Πάντοβα - Βενετία) και το 1823 έφυγε για την Τρανσυλβανία από όπου επέστρεψε στον ελλαδικό χώρο. Το 1827 συνέγραψε την ποιητική συλλογή Άσματα πολεμιστήρια. Στην Αθήνα δημοσίευσε το δημοφιλέστερο έργο του τον Οδοιπόρο (στην πρώτη του μορφή), που γνώρισε πολλές επανεκτυπώσεις και είχε μεγάλη λαϊκή απήχηση. Το 1835 δημοσίευσε στην Αθήνα τη συλλογή λυρικών ποιημάτων Κιθάρα. Το 1839 έγραψε τα ποιητικά έργα Ο Μεσσίας και Ευθύμιος Βλαχάβας. Ακολούθησαν το 1842 ο Άγνωστος και ο Καραϊσκάκης. Τα πρώτα πεζογραφήματά του δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Ήλιος, την οποία εξέδιδε ο ίδιος. Πρόκειται για τα Απομνημονεύματα ενός ψιττακού και τον ημιτελή Τρισχιλιόπηχο. Ακολούθησε το 1834 το μυθιστόρημά του Ο Λέανδρος. Ο Παναγιώτης Σούτσος διετέλεσε νομάρχης και γραμματέας της Γερουσίας στην κυβέρνηση Καποδίστρια, απομακρύνθηκε ωστόσο γρήγορα εξαιτίας της αντικυβερνητικής του στάσης. Χαιρέτησε όπως και ο αδελφός του Αλέξανδρος τη δολοφονία του Καποδίστρια ως σωτήριο για το έθνος γεγονός και στάθηκε ένθερμος υποστηρικτής του Όθωνα, ευελπιστώντας πως ο τελευταίος θα παραχωρήσει Σύνταγμα στον ελληνικό λαό, σύντομα όμως απογοητεύτηκε και ανέπτυξε έντονη αντιοθωνική δράση. Κατά την περίοδο της αντιβασιλείας διετέλεσε Σύμβουλος Επικρατείας. Το 1841 πέθανε η σύζυγός του Φλωρεντία Κοπανίτσα. Το 1842 παντρεύτηκε για δεύτερη φορά. Και η δεύτερη σύζυγός του όμως πέθανε το 1845, αφού του χάρισε ένα γιο. Μετά την εξέγερση της Τρίτης Σεπτεμβρίου του 1843 συνέταξε την αίτηση Συντάγματος του νομοθετικού σώματος προς τον Όθωνα. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και εξέδωσε τις εφημερίδες Ήλιος, Αναγεννηθείσα Ελλάς και Ένωσις. Η απομάκρυνσή του από την πολιτική, συνέπεια της αντιοθωνικής δράσης του, και οι διώξεις εναντίον του αδερφού του Αλέξανδρου τον απογοήτευσαν και τον έκαναν να στραφεί προς τον άκρως συντηρητικό χώρο και την υποστήριξη της Μεγάλης Ιδέας . Στα πλαίσια της παραπάνω πολιτικής δράσης του δημοσιεύει το γλωσσικό μανιφέστο Νέα Σχολή του Γραφομένου Λόγου (1853), υποστηρίζοντας την άκρα αρχαΐζουσα. Η Νέα Σχολή προκάλεσε την κριτική διαμάχη του με τον Κωνσταντίνο Ασωπίο, γνωστή ως τα Σούτσεια. Τα δέκα τελευταία χρόνια της ζωής του Παναγιώτη Σούτσου στάθηκαν και τα πιο δύσκολα. Το 1857 έχασε το γιο του, το 1859 έλαβε χώρα η δίκη του αδερφού του Αλέξανδρου με αφορμή το έργο του Ο Περιπλανώμενος, το 1861 τον εγκατέλειψε η τρίτη του σύζυγος Μαρίνα Λογοθέτη. Πρόλαβε να χαρεί την άφιξη στην Ελλάδα του Γεωργίου Α΄, στον οποίο είχε στηρίξει τις νέες ελπίδες του, η υγεία του ωστόσο είχε ήδη κλονιστεί από το 1863. Πέθανε οικονομικά κατεστραμμένος το 1868 στην Αθήνα, και κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη. Ο Παναγιώτης Σούτσος υπήρξε ένας από τους εισηγητές του ρομαντισμού στον ελληνικό χώρο. Παράλληλα προς το ρομαντικό πνεύμα ωστόσο, στα έργα του ανιχνεύονται στοιχεία διδακτισμού, ο οποίος παραπέμπει στο Γαλλικό Διαφωτισμό. Ο Οδοιπόρος του θεωρήθηκε ως έργο ορόσημο του Αθηναϊκού Ρομαντισμού της περιόδου 1830 - 1880, μαζί με το Δήμος και Ελένη του Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή. Νεώτερες μελέτες εντόπισαν στο έργο του Παναγιώτη Σούτσου στοιχεία που τον συνδέουν με τον ουτοπικό σοσιαλισμό των σαινσιμονιστών και την πεζογραφία του φανταστικού (βλ. Αλεξάνδρα Σαμουήλ, 1996 και Βαγενάς Νάσος, 1995 στη βιλιογραφία). Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Παναγιώτη Σούτσου βλ. Βελλιανίτης Θ., «Σούτσος Παναγιώτης», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 22. Αθήνα, Πυρσός, 1933, Μερακλής Μ.Γ., «Παναγιώτης Σούτσος», Η ελληνική ποίηση· Ρομαντικοί - Εποχή του Παλαμά - Μεταπαλαμικοί· Ανθολογία - Γραμματολογία, σ.100-104. Αθήνα, Σοκόλης, 1977, Σολωμού Αλίκη, «Σούτσος Παναγιώτης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 9α΄. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Σαμουήλ Αλεξάνδρα, «Παναγιώτης Σούτσος», Η παλαιότερη πεζογραφία μας · Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο Γ΄· 1830-1880, σ.14-33. Αθήνα, Σοκόλης, 1996.(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).