Η Βάνια Παπανικολάου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης (Τομέας Θεατρολογίας-Μουσικολογίας). Απέκτησε το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Θεατρολογίας από το Πανεπιστήμιο του Έσσεξ (2005) και τον τίτλο του Διδάκτορα στην Ιστορία του Θεάτρου από το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης το 2012. Έχει διδάξει στο Τμήμα Θεάτρου του Α.Π.Θ και στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Συνεργάζεται ως ΣΕΠ με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Έχει διατελέσει μεταδιδακτορική ερευνήτρια της Επιτροπής Ερευνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου και του ΙΚΥ, ενώ έχει εργαστεί και ως επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών-ΙΤΕ και στο ΕΚΠΑ. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στο ελληνικό θέατρο του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, κυρίως σε ζητήματα δραματολογίου, σκηνικής πρακτικής και πρόσληψης.