Ένα μικρό παιδί περιγράφει με τρυφερότητα και χαριτωμένα παραδείγματα τις αρετές και τα ελαττώματα του καλύτερού του φίλου, ενός χρυσόψαρου.

Ήρωας του βιβλίου, όπως δηλώνει ο τίτλος, είναι ένα χρυσόψαρο αλλά πρωταγωνιστής είναι ο αφηγητής που δεν είναι άλλος από τον κάτοχό του, δηλαδή το ίδιο το παιδί. Το χρυσόψαρο είναι η αφορμή και το όχημα για να ανακαλύψει και να αποκαλύψει τον δικό του συναισθηματικό κόσμο.

Το βιβλίο δεν έχει την κλασική δομή μιας ιστορίας με αρχή - μέση - τέλος. Περιλαμβάνει μια απαρίθμηση διαφόρων ιδιοτήτων και συμπεριφορών -πραγματικών και φανταστικών- που το παιδί αποδίδει στο χρυσόψαρό του. Ο τρόπος που μιλάει μαρτυρά τα αισθήματά του για τον αγαπημένο του φίλο: τον νοιάζεται, τον φροντίζει, τον θαυμάζει, ξέρει τις συνήθειές του, τις ιδιοτροπίες του, αποδέχεται τα θετικά και τα αρνητικά του.

Πρόκειται για μία σειρά προβολών στο χρυσόψαρο των ιδιοτήτων που έχει το ίδιο το παιδί. Περιγράφοντας τον χαρακτήρα και τις αντιδράσεις του, λεκτικοποιεί τα δικά του συναισθήματα, αποκτά αυτογνωσία, αυτοσυστήνεται. Είναι σαν να λέει: "το χρυσόψαρό μου είμαι εγώ" και ζητά να το γνωρίσουμε καλύτερα.

Κείμενο και εικόνες αλληλοσυμπληρώνονται έξυπνα. Οι απλές προτάσεις και η απέριττη αλλά παραστατική εικονογράφηση κάνουν το βιβλίο πρώτης τάξεως ανάγνωσμα για τα παιδιά αυτής της ομάδας ηλικιών.

Ο εικονογράφος χρησιμοποιεί στις περισσότερες σελίδες το ίδιο μοτίβο: την γυάλα με το χρυσόψαρο τοποθετημένη επάνω σε μια επιφάνεια. Το μόνο που αλλάζει (ανάλογα με το κείμενο), όπως και εκεί που δεν υπάρχει η γυάλα, είναι η απεικόνιση του χρυσόψαρου. Έτσι, η προσοχή του αναγνώστη εστιάζεται πάντα στον ήρωα παρά το γεγονός ότι αποτελεί ένα πολύ μικρό στοιχείο της συνολικής εικόνας.

Η επανάληψη της γυάλας δεν κουράζει γιατί την τοποθετεί κάθε φορά σε διαφορετικό φόντο, το χρώμα του οποίου μάλιστα είναι συναφές με ό,τι συμβαίνει στον ήρωα: ροζ όταν είναι ερωτευμένος, κίτρινο-ώχρα στις διακοπές (ηλιοφάνεια, άμμος), μπλε-γκρι-μαύρο όταν βλέπει εφιάλτες (φόβος, ανασφάλεια), κόκκινο όταν θυμώνει, κλπ. Η γυάλα είναι πάντα στις αποχρώσεις του μπλε και συμβολίζει το σπίτι του, δηλαδή ένα σταθερό σημείο αναφοράς στην ζωή του ήρωα, την στιγμή που ο έξω κόσμος μεταβάλλεται διαρκώς.

Τέλος, γίνεται μια εισαγωγή στην προοπτική του χώρου με απλά σχήματα, εύκολα αντιληπτά από παιδιά 3 ετών: μια οριζόντια γραμμή διαχωρίζει την οριζόντια επιφάνεια πάνω στην οποία είναι τοποθετημένη η γυάλα (π.χ. ένα τραπέζι ή ένα γραφείο) που έχει διαφορετικό χρώμα κάθε φορά από την κάθετη επιφάνεια που υπάρχει πίσω από αυτήν (π.χ. ένας τοίχος).