Η Ελλάδα παρουσιάζει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η σύγκριση απλά και μόνο των ποσοστών ανεργίας για την εξαγωγή συμπερασμάτων δεν ενδείκνυται. Τα στατιστικά στοιχεία είναι χρήσιμα στο βαθμό που μας δίνουν σημαντική πληροφόρηση και μας βοηθούν στη λήψη αποφάσεων. Είναι σημαντικό να λάβει κανείς υπόψη του κι άλλους παράγοντες που βρίσκονται πίσω και πέρα από την απλή παράθεση στατιστικών στοιχείων.
Το σύστημα προστασίας από την ανεργία αναπτύχθηκε μία περίοδο που κυριαρχούσε ένας συγκεκριμένος τύπος εργασιακής σχέσης και κοινωνικής προστασίας. Η οικονομική κρίση της δεκαετίας του '70 έθεσε σ' αμφισβήτηση την παραδοσιακή μορφή του κράτους-πρόνοιας και γενικότερα της κοινωνικής προστασίας. Αυτό ώθησε πολλές χώρες να αναμορφώσουν το σύστημα κοινωνικής προστασίας τους ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες κοινωνικές ανάγκες που έχουν δημιουργηθεί.
Η διατήρηση της ανεργίας σε υψηλό επίπεδο σ' αρκετές χώρες της Ε.Ε. (το μέσο ποσοστό ανεργίας στην Ε.Ε. είναι γύρω στα 8%) ώθησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεσπίσει την εκπόνηση των Εθνικών Σχεδίων Δράσης για την Απασχόληση (ΕΣΔΑ) με στόχο τον καλύτερο συντονισμό των εθνικών πολιτικών.
Η δομή του συστήματος προστασίας από την ανεργία διαφέρει από χώρα σε χώρα. Σ' άλλες χώρες υπερισχύει η έννοια της ασφάλισης της ανεργίας ενώ σ' άλλες χώρες υπερισχύει η έννοια της πρόνοιας έναντι της ασφάλισης. Η δημιουργία νέων κοινωνικών αναγκών σε συνδυασμό με την αλλαγή στη δομή της αγοράς εργασίας και της ίδιας της κοινωνίας θέτει εκ νέου το ζήτημα του προσδιορισμού του "άριστου" συστήματος κοινωνικής προστασίας από την ανεργία.
Το ΕΙΕ, ως επιστημονικός φορέας υποστήριξης των διαδικασιών κοινωνικού διαλόγου σε θέματα απασχόλησης, εργασιακών σχέσεων και κοινωνικής προστασίας οφείλει από τη θέση και το ρόλο του να συντελεί στον εντοπισμό και τη διερεύνηση των ζητημάτων που συνδέονται με τα προαναφερόμενα θέματα.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΙΕ προχωρά στην έκδοση του συλλογικού τόμου για το σύστημα προστασίας από την ανεργία, το οποίο επιμελούνται οι Ηλίας Κικίλιας (Γενικός Διευθυντής του ΕΙΕ) και Μιχάλης Χλέτσος (Επιστημονικός Ερευνητής του ΕΙΕ). Ο παρών τόμος στηρίζεται στα άρθρα τα οποία παρουσιάστηκαν, από Έλληνες και ξένους, στην Αθήνα στα πλαίσια της διεθνούς ημερίδας που είχε διοργανώσει το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας στις 5 Φεβρουαρίου του 2000.
Σκοπός τόσο της ημερίδας όσο και του παρόντος τόμου είναι η ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τη δομή των συστημάτων κοινωνικής προστασίας από την ανεργία στις διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ανάδειξη της διαφεροτικότητας των συστημάτων αλλά και των κοινών σημείων που παρουσιάζουν μας βοηθούν στον καλύτερο συντονισμό των εθνικών πολιτικών στην αγορά εργασίας. Η επισήμανση των προβλημάτων και των καλών πρακτικών που έχει να δείξει η κάθε ευρωπαϊκή χώρα μπορεί να βοηθήσει σημαντικά αυτούς που ασκούν οικονομική και κοινωνική πολιτική.
Στηριζόμενοι στην εμπειρία των άλλων χωρών και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής περίπτωσης μπορούμε να προτείνουμε μέτρα πολιτικής που θα έχουν ως στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του υπάρχοντος συστήματος.
Με την έκδοση αυτού του συλλογικού τόμου, το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας φιλοδοξεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη κοινωνικού διαλόγου πάνω στο εν λόγω ζήτημα που θα οδηγήσει στην καλύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας και την επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας και την κοινωνία.