Ο Ναός της "Χριστουγέννησης" Παιανίας, που χτίσθηκε στα χρόνια 1835-1840, συνδέθηκε εξαρχής με σημαντικές μορφές του μοναστικού βίου καθώς και του Αγώνα της Ελληνικής Παλιγγενεσίας στα Μεσόγεια Αττικής, αφού σ' αυτόν ιερούργησαν και εφησύχασαν ηγούμενοι των μεγάλων μοναστηριών της Πεντέλης και του Αγίου Ιωάννη "Κυνηγού" ή λειτουργήθηκαν και κηδεύτηκαν ονομαστοί αγωνιστές και οπλαρχηγοί όπως ο εκ των ηρωϊκών πολιορκητών της Ακρόπολης, Αναγνώστης Ντάβαρης, κ.ά.
Τα αιωνόβια ιερά σκεύη αυτού του ναού, εικόνες, ξυλόγλυπτα, λειτουργικά βιβλία, κ.λ.π. αποτέλεσαν το υλικό μεγάλης καλλιτεχνικής/ιστορικής έκθεσης, που διοργανώθηκε στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Τέχνης το 2004, με τον τίτλο "Το νυν και το πάλαι", με την επιμέλεια του ποιητή και αισθητικού της τέχνης Ευάγγελου Ανδρέου.
Σχεδόν αμέσως συστάθηκε και η Επιτροπή για την ίδρυση του Εκκλησιαστικού-Ιστορικού Μουσείου της Μητρόπολης Μεσογαίας & Λαυρεωτικής "Η Γέννηση του Χριστού", που σήμερα στεγάζεται στην Παιανία και συνιστά επίσημο ίδρυμα Δημοσίου Δικαίου.
Το χρονικό της ίδρυσης, που αποτυπώνεται σε έγγραφα τεκμήρια αλληλογραφίας, σε έντυπα, χειρόγραφα, δημοσιογραφικά κείμενα, φωτογραφίες, μουσειολογικές μελέτες, κείμενα πρακτικών, κ.λ.π. συγκέντρωσε ο Σωτήρης Νικολογιάννης, ο οποίος επιμελήθηκε τη συντακτική αποδελτίωσή τους και οργάνωσε την καλαίσθητη χρυσοδερματόδετη έκδοση του βιβλίου-λευκώματος "Χρονογραφική Σύναξη του Εκκλησιαστικού Μουσείου της Παιανίας "Η Γέννηση του Χριστού"".