Ο τόμος αυτός είναι αφιερωμένος στην εξερεύνηση των αναγνώσεων του Παυσανία και των σχέσεών τους με την ανακάλυψη της Ελλάδας κατά τους νεότερους χρόνους, καθώς η "Ελλάδος περιήγησις" είναι το κείμενο εκείνο που συνδέθηκε όσο κανένα άλλο με την αναζήτηση της ελληνικής αρχαιότητας. Κάτω από αυτό το σκεπτικό δεν περιορίσαμε την έρευνά μας στην "τύχη" του κειμένου με τη φιλολογική έννοια του όρου, αλλά την επεκτείναμε στο ευρύ φάσμα της δεξίωσης του Παυσανία από τη δυτική παιδεία των νεότερων χρόνων.
Εργαστήκαμε πάνω σε ένα πλούσιο υλικό, εκδόσεις και μεταφράσεις της "Περιήγησης" αλλά και επεξεργασίες της σε έργα ιστοριογραφικά, γεωγραφικά και αρχαιογνωστικά. Αναζητήσαμε τη διάχυση του έργου στις τέχνες και στα γράμματα, αλλά και την αφομίωσή του σε αναδημιουργίες λογοτεχνικές ή εικαστικές, που του προσέδωσαν διφορετική μορφή και νέα επικαιρότητα. Μελετήσαμε την επίδραση της "Περιήγησης" στην ταξιδιωτική γραμματεία και εικονογραφία αλλά και τις λειτουργίες της εικονογράφησης του έργου. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου καταθέτουμε στοιχεία γύρω από τον Παυσανία, τις διαδρομές του, τη δομή και το περιεχόμενο του έργου του, ενώ στο τελευταίο επιχειρούμε μια αποτίμηση της "Περιήγησης" από τους αρχαιολόγους που μελετούν σήμερα τους χώρους που ο Παυσανίας περιηγήθηκε και περιέγραψε (Αθήνα, Σπάρτη, Δελφοί, Ολυμπία, Μεσσήνη).
Οι αναγνώσεις του Παυσανία κατά τους νεότερους χρόνους συγκροτούν ένα σύνολο ποικίλου περιεχομένου και άνισης έντασης. Επικεντρωμένες στο αρχαίο κείμενο ή διάχυτες στη γενική παιδεία, άμεσες ή έμμεσες, λόγιες ή εκλαϊκευτικές, οι αναγνώσεις του Παυσανία ωθούνται από ποικίλα κίνητρα και προσεγγίζουν το αρχαίο κείμενο σύμφωνα με την ιστορική θέαση της εποχής τους. [...]

(από τον πρόλογο του Γιώργου Τόλια, διευθυντή ερευνών ΙΝΕ/ΕΙΕ)


Περιέχονται τα κείμενα:

Ι. Ο Περιηγητής Παυσανία και η εποχή του (2ος αι. μ. Χ.)
- Γιάννης Α. Πίκουλας, "Αντωνίνοι"
- Παναγιώτης Τσέλεκας, "Υπόμνημα (Στέμματος) Αντωνίνων"
- Γιάννης Α. Πίκουλας, "Ρωμαϊκή αυτοκρατορία"
- Γιάννης Α. Πίκουλας, "Παυσανίας - Βιογραφικά"
- Γιάννης Α. Πίκουλας, "Το έργο: χρονολόγηση - διάρθρωση"
- Γιάννης Α. Πίκουλας, "Τα ενδιαφέροντα του Παυσανία"
ΙΙ. Από την αρχαιότητα στην αναγέννηση
- Celine Guilmet, "Η επιβίωση του κειμένου του Παυσανία"
ΙΙΙ. Ο Παυσανίας στους νεότερους χρόνους (1418-1820)
- Celine Guilmet, "Ουμανιστικά χειρόγραφα της "Περιήγησης""
- Κωνσταντίνος Σπ. Στάικος, "Η πρώτη έκδοση του Παυσανία: "Ελλάδος Περιήγησις""
- Celine Guilmet, "Η έντυπη διάδοση της "Περιήγησης", 16ος -17ος αιώνας"
- Γιώργος Τόλιας, "Ο απόηχος της "Περιήγησης", 16ος -17ος αιώνας"
- Celine Guilmet, Αλίκη Ασβεστά, "Ο Παυσανίας και η αρχαιολογική στροφή του πρώιμου διαφωτισμού"
- Αλέξης Μάλλιαρης, "Ο Παυσανίας και η αρχαιολογική "ανακάλυψη" της Πελοποννήσου στα χρόνια της βενετικής κυριαρχίας (1685-1715)"
- Celine Guilmet, "Η γαλλική μετάφραση του Nicolas Gedoyn"
- Celine Guilmet, "Η "Περιήγηση" και η εικονογραφία της ελληνικής αρχαιότητας"
- Γιώργος Τόλιας, Αλίκη Ασβεστά, "Οι Dilettanti αναγνώστες του Παυσανία"
- Celine Guilmet, Αλίκη Ασβεστά, "Γύρω από την Ανάχαρση, 1789-1820"
- Αλίκη Ασβεστά, Celine Guilmet, "Η "Περιήγηση" και οι τοπογράφοι, (1800-1820)
- Γιώργος Τόλιας, "Οι ελληνικές αναγνώσεις της "Περιήγησης" και η αναβίωση της "Ελευθέρας Ελλάδος""
- Celine Guilmet, "Εκδόσεις του Παυσανία, 1792-1889"
- Celine Guilmet, "Αναπαραστάσεις με βάση τον Παυσανία"
- Celine Guilmet, "Κείμενα και εικόνες του Παυσανία"
ΙV. Ο Παυσανίας σήμερα - Μια αποτίμηση
- Γιάννης Α. Πίκουλας, "Οι διαδρομές"
- Λήδα Κωστάκη, "Τα άστη: α. Αθήνα"
- Ελένη Κουρίνου, "Τα άστη: β. Σπάρτη"
- Ξένη Αραπογιάννη, "Τα ιερά: α. Ολυμπία"
- Ροζίνα Κολώνια, "Τα ιερά: β. Δελφοί"
- Πέτρος Θέμελης, "Ο συνδυασμός: Μεσσήνη"
- Γιάννης Α. Πίκουλας, "Το οικιστικό πλέγμα"