Οι Τσιγγάνοι, διεθνώς ROMA, σε μερικές χώρες λιγότερο και σε ορισμένες περισσότερο, ζουν σε έναν χρόνιο κοινωνικό αποκλεισμό, δηλαδή στερούνται της δυνατότητας να διεκδικήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Αυτά συνοψίζονται, πρακτικώς, στην ισότιμη και εύκολη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης, δικαιοσύνης καθώς και στην αγορά εργασίας.

Προϋπόθεση κάθε επιτυχούς αντιμετώπισης ενός προβλήματος είναι η ρεαλιστική καταγραφή του και η αποδοχή της ύπαρξής του.

Η ρεαλιστική καταγραφή των προβλημάτων των Τσιγγάνων της Ελλάδας έγινε με επιτόπια έρευνα σε 45 οικισμούς Τσιγγάνων 22 Δήμων, σε διάστημα μιας τριετίας. Τις πληροφορίες έδωσαν οι ίδιοι οι Τσιγγάνοι, οι τοπικοί άρχοντες και τα στελέχη του επιτυχούς θεσμού των Ιατροκοινωνικών Κέντρων για Τσιγγάνους.

Χρησιμοποιήθηκαν εκτεταμένα φωτογραφίες, γιατί η πραγματικότητα, συχνά, δύσκολα περιγράφεται.

Το κύριο βάρος της έρευνας δόθηκε στην Υγεία (συχνές παθήσεις, χρήση αλκοόλης, εμβολιασμοί παιδιών), στις συνθήκες διαβίωσης (αποχέτευση οικισμών, διαχείριση απορριμμάτων, επαρκές και καθαρό νερό, κατάσταση οικιών), στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και στο κοινωνικό σύστημα (γάμοι σε μικρή ηλικία, διαζύγια, ενδοοικογενειακή βία, δάνεια, ασφάλιση, επαγγελματική απασχόληση).

Στόχος της έρευνας είναι η παροχή αξιόπιστων πληροφοριών, η διαπίστωση μοντέλων καλών και κακών πρακτικών, η αναζήτηση των αιτίων και η άρθρωση εφικτών προτάσεων για την, σε βάθος χρόνου, άρση του κοινωνικού αποκλεισμού. Σκοπός της έρευνας δεν είναι ασφαλώς η άσκηση κριτικής για την μέχρι τούδε αντιμετώπιση των υπό εξέταση προβλημάτων από την ελληνική πολιτεία μια κριτική τέτοιας υφής είναι όχι μόνον εύκολη από την πλευρά όσων βρίσκονται εκτός των προβλημάτων αλλά και επί της ουσίας στείρα και κατά συνέπεια αναποτελεσματική. Φιλοδοξία μας είναι επίσης, η έρευνα να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για μερικές, έστω τοπικές βελτιώσεις και για τη βελτίωση της κατανόησης εκ μέρους της ελληνικής κοινωνίας, των ποικίλων και πολλών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ΡΟΜΑ ανά την ελληνική επικράτεια.