Η ανατολική Ευρώπη αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο μελέτης και έρευνας προκειμένου να κατανοήσουμε την πορεία και τη μετάβαση των χωρών των πρώην κεντρικά σχεδιασμένων οικονομιών προς την οικονομία της αγοράς και τον καπιταλισμό. Η σημασία και η ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων χωρών προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε μια περίοδο που επιχειρούνται να μερασχηματιστούν ένα σύνολο θεσμών και οικονομικών πρακτικών σε σχέση με το προηγούμενο κοινωνοοικονομικό σύστημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι οικονομίες και οι κοινωνίες αυτών των χωρών έχουν ήδη μπει σε μια νέα φάση, η οποία δημιούργησε τις προϋποθέσεις νέων οικονομικών και κοινωνικών δομών και στη δημιουργία ενός νέου θεσμικού πλαισίου στη βάση ενός άλλου κοινωνικοοικονομικού συστήματος. Η πορεία σε πολύ μεγάλο βαθμό εξαρτήθηκε όπως και εξαρτάται από την ταχύτητα και την αλληλουχία των εξελίξεων. Σε γενικές γραμμές, η διαδικασία της μετάβασης διαμορφώνεται από στοιχεία τα οποία προέρχονται από την αλληλεπίδραση των οικονομικών σχέσων, των νέων πολιτικών θεσμών και της κοινωνικής συνείδησης της εργατικής τάξης των συγκεκριμένων χωρών.