Γιος Σκωτσέζου ευγενούς αλλά άφραγκος, εριστικός αλλά και τρυφερός, σκανδαλιάρης και πολύ ερωτιάρης ο Ρόντερικ Ράντομ περιπλανιέται σε στεριά και θάλασσα βιώνοντας περιπέτειες κάθε λογής . Αποκηρυγμένος από την πλούσια οικογένεια του πατέρα του, λόγω της ταπεινής οικογένειας της μητέρας του, μπλέκει με απατεώνες, πόρνες, μαστροπούς, κυρίες του "καλού κόσμου", ζηλιάρηδες συζύγους, εξαθλιωμένους στρατιώτες, τυχοδιώκτες, δουλεμπόρους. Αντιμετωπίζει δυναμικά τις κακουχίες και μέσα απ’ όλες αυτές τις περιπέτειες συναντά τον έρωτα.

Γόνος καλής οικογενείας, αλλά όχι πλούσιος, ίδιος, όπως κι ο ήρωάς του, ο Τομπάιας Σμόλετ (1721-1771) ήταν "πασίγνωστος για τον οξύθυμο χαρακτήρα του και εύστοχο παράδειγμα του φλογερού ταμπεραμέντου των Σκοτσέζων", όπως μας πληροφορεί στην εισαγωγή του ο Πολ Γκαμπριέλ Μπουσέ. Ο συγγραφέας ενσωματώνει στο μυθιστόρημα πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία βρίσκοντας την ευκαιρία να σατιρίσει διαχρονικές καταστάσεις και συμπεριφορές.
"Φοβερά οξυδερκής, περιγράφει εξαιρετικά απολαυστικά και με πολύ χιούμορ αυτά που έβλεπε", όπως έχει γράψει και ο Θάκερεϊ. "Οι Περιπέτειες του Ρόντερικ Ράντομ όμως", τονίζει ο Π. Γκ. Μπουσέ, "δεν πρέπει να διαβαστούν ούτε σαν ένα ανόθευτο ρεπορτάζ ούτε σαν εγχειρίδιο ηθικής του σεξ". "Οι "Περιπέτειες του Ρόντερικ Ράντομ" είναι ένας κόσμος με φοβερούς μόχθους, με ηλίθια και ακριβοπληρωμένα λάθη, και με την πάντα παρούσα, βαθιά ριζωμένη παρόρμηση για την επιδίωξη της ευτυχίας. Ένα βιβλίο παράξενα ανθρώπινο και γεμάτο συμπόνια", συνεχίζει, "ένα πολύ αστείο βιβλίο, ένα θεραπευτικό ανάγνωσμα".