Το ζήτημα των πανεπιστημίων, που αποφεύγεται επί πολύ και από τους πάντες, τίθεται εκ νέου σήμερα, και μάλιστα με τρόπο πιεστικό, καθώς στα ανώτατα ιδρύματα παρουσιάζεται ανεπάρκεια υλικοτεχνικής υποδομής - για έναν πληθυσμό που πενταπλασιάστηκε από το 1968 -, δυσαναλογία μεταξύ θεωρητικών και θετικών σχολών, χαμηλά ποσοστά επιτυχίας, ανικανότητα προσαρμογής τους στις επιτακτικές αντιθέσεις του σύγχρονου κόσμου. Οι μεταρρυθμίσεις βέβαια δεν έλειψαν τα τελευταία χρόνια, θα λέγαμε μάλιστα ότι διαδέχτηκαν, η μια την άλλη, με έναν τόσο γρήγορο ρυθμό που είναι σήμερα απαραίτητο να διακοπούν προσωρινά ώστε να δοθεί ο χρόνος να σκεφτούμε σε βάθος το τι μπορεί και τι οφείλει να είναι το πανεπιστήμιο στην εποχή της δημοκρατίας. Ο Alain Renaut περιγράφει σε τούτο το βιβλίο την ιστορία των επαναστάσεων του πανεπιστημίου από την ίδρυσή του κατά το Μεσαίωνα μέχρι τις σύγχρονες συζητήσεις των Αμερικανών, περνώντας από το γερμανικό μοντέλο του 1809 και τον γαλλικό ρεπουμπλικανικό ελιτισμό γύρω στα 1880. Ξεκινώντας από το ιστορικό αυτό πανόραμα που αντανακλά το μέλλον του θεσμού, ανοίγει προοπτικές στοχεύοντας την ενσωμάτωση του πανεπιστημίου στην εξέλιξη της νεωτερικότητας που συνοδεύει τη δυναμική των δημοκρατικών κοινωνιών.