Ένα από τα κορυφαία πρόσωπα του αγειορείτικου μοναχισμού και συνάμα μεγάλος ιεραπόστολος μπορεί να θεωρηθεί ο όσιος Μάξιμος ο Γραικός. Δεύτερος φωτιστής των Ρώσων, εκδότης των ιερών κειμένων, μεταφραστής και συγγραφέας, αναμορφωτής σε όλα τα επίπεδα. Ίσως γι' αυτό ενόχλησε πολύ τελικά την τσαρική εξουσία και πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του σιδηροδέσμιος.

Πολλά έχουν γραφτεί για τον όσιο Μάξιμο από Έλληνες μελετητές. Γι' αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία και η ακτινοβολία του, όχι στον τόπο καταγωγής του, αλλά στον τόπο της δράσης και της δημιουργίας του.
Στην παρούσα έκδοση δύο ρωσικές πηγές, η μια του βιογράφου του ιερομόναχου Χαραλάμπιου και η άλλη του κορυφαίου ιστορικού Ν. Ι. Κοστομάροβ, αποδίδουν με εντιμότητα και ειλικρίνεια τα οφειλόμενα στον ταπεινό αγιορείτη μοναχό, για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα. Ο καθένας από την πλευρά του φωτίζει διαφορετικές πτυχές της ζωής και του έργου του οσίου.
Παράλληλα μέσα από τα βιώματα του Μάξιμου καταγράφεται ιστορικά μια ολόκληρη εποχή, αυτή της τσαρικής Ρωσίας, που σφράγισε τις σχέσεις ρωσικής και ελληνικής Εκκλησίας