Το δέντρο της Κύπρου

Η Κύπρος φημίζεται για την ηλιοφάνειά της, αλλά εκείνο το μεσημέρι ο ουρανός στη Λευκωσία ήταν γκρίζος. Ψιχάλιζε όταν βγήκαμε από το ξενοδοχείο. Οι φίλοι, που με είχαν προσκαλέσει, είχαν αναλάβει τον ρόλο του ξεναγού. Έτσι κι αλλιώς στην Κύπρο δεν νιώθεις ξένος, δεν έχεις ανάγκη από ξεναγό. Όλοι είναι πρόθυμοι να σε βοηθήσουν, ειδικά αν είσαι Ελλαδίτης -όπως αποκαλούν τα αδέλφια τους από την Ελλάδα. Είχαν περάσει σχεδόν 20 χρόνια από το πραξικόπημα και την εισβολή του Αττίλα. Δεν μ' ενδιέφεραν τότε ούτε τα ενετικά τείχη, ούτε το μουσείο, ούτε το αρχιεπισκοπικό μέγαρο, ούτε οι εκκλησίες ή το τζαμί Ομεριέ. Αρνήθηκα ακόμη και τις προτάσεις για ένα καλό φαγοπότι με καλούς κυπριακούς μεζέδες.
"Πάμε στην πράσινη γραμμή" τους είπα. Είχα διαβάσει ότι η πράσινη γραμμή δεν έχει τίποτα το αξιόλογο. Ίσως γιατί αυτοί που το έγραψαν ήταν Άγγλοι. Και οι Άγγλοι έχουν συνηθίσει να χαράζουν γραμμές. Γι' αυτούς είναι απλές γραμμές. Για άλλους όχι. Αρχίσαμε να περπατάμε προς την οδό Ερμού, έναν δρόμο που έχει βαφτεί με πολύ αίμα και που πάνω του έχουν πέσει τόσοι νεκροί. Έναν δρόμο που από το 1974 είναι νεκρός.
Στις διασταυρώσεις με σταματούσαν ή με άρπαζαν από το χέρι και μου υπενθύμιζαν -συνεχώς γελώντας- να κοιτάω σωστά, δηλαδή δεξιά και όχι αριστερά, για να μη με πατήσουν τα αυτοκίνητα. Τα πρόσωπά τους άρχισαν να γίνονται σκυθρωπά καθώς πλησιάζαμε. Πρώτο σταθμός το οδόφραγμα στην οδό Λήδρας. Κάτω από το ψιλόβροχο οι μάνες, οι γυναίκες των αγνοουμένων έστεκαν εκεί, βουβές με τις φωτογραφίες των ανθρώπων τους. Και ήταν αυτή η σιωπή η πιο συγκλονιστική κραυγή που άκουσα ποτέ.
Λίγα χρόνια αργότερα βρέθηκα πάλι στο ίδιο σημείο. Κόσμος πήγαινε και ερχόταν ανάμεσα στα Κατεχόμενα και την ελεύθερη Κύπρο με απλές διαδικασίες. Οι φωτογραφίες των αγνοουμένων ήταν εκεί μαζί με τις φωτογραφίες του Τάσου Ισαάκ και του Σολωμού Σολωμού. Όπως και η πράσινη γραμμή που επιμένει να χωρίζει στα δύο μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα.
Στη μέση της οδού Ερμού -τμήμα της πράσινης γραμμής- ένα ψηλό δέντρο προβάλλει από το οδόστρωμα που χρόνια έχει να πατηθεί.
Συμβολίζοντας ίσως τη ζωή που συνεχίζεται...

Κ.Π. Μανιμανάκης


Ο οδηγός αποτελείται από τα κεφάλαια "Λευκωσία", "Λάρνακα - Αμμόχωστος", "Λεμεσός" και "Πάφος", τα οποία περιλαμβάνουν, κάθε ένα, τις ενότητες: "Δείτε οπωσδήποτε", "Ασκήσεις επί χάρτου", "Χωρίς... μυστικά", "Πόλεις & οικισμοί", "Διαδρομές", "Εκτός δρόμου", "Μονοπάτια", "Δραστηριότητες", "Πολιτισμός & τέχνες", "Διαμονή", "Φαγητό".