Η ιστορία του αρχαίου ελληνισμού κινείται σε ένα πλήθος τροχιών ανεξαρτήτων η μία από την άλλη, άλλοτε εξελισσομένων παράλληλα και συνυπαρχουσών και άλλοτε -που ατυχώς είναι πολύ συχνό- αλληλοσυγκρουομένων. Οι γνώσεις μας για τους ανθρώπους που προηγήθηκαν ημών, που έζησαν και δημιούργησαν στον ίδιο γεωγραφικό χώρο και των οποίων εξακολουθεί να ομιλείται η γλώσσα, στηρίζονται στα ελάχιστα διασωθέντα από το ογκωδέστατο γραπτό προϊόν του νου τους, στα σε διάφορες καταστάσεις σωζόμενα υλικά στοιχεία επί του εδάφους και κάτω από αυτό (ναούς, αγάλματα, κεραμικά, είδη καθημερινής χρήσης, όπλα) και φυσικά στην ερμηνεία από τους ικανώτατους ερευνητές του τομέα της αρχαιολογίας (προϊστορικής και μη) των ευρημάτων που φέρνει σε φως η αρχαιολογική έρευνα. Η παρούσα σύνθεση και προσπάθεια παρουσίασης μιας κατά το δυνατόν ορθής εικόνας του μακρινού ελληνικού παρελθόντος στηρίζεται σε σωζόμενες πηγές από εκείνες τις εποχές και στα λαμπρά ατομικά και συλλογικά έργα -από τον 19ο αιώνα μέχρι τις ημέρες μας- εξαιρέτων ερευνητών, ημεδαπών και μη. Η μελέτη του παρελθόντος είναι πάντοτε ωφέλιμη και επίκαιρη, δεν αποτελεί δε κοινό τόπο η ρήση ότι η γνώση αυτού, αλλά η καλή γνώση, μας βοηθά να αντιληφθούμε ποιοι είμαστε και προς τα πού βαδίζουμε.