[...] Ενώ, όμως, στα πρώτα μυθιστορήματά του με σοσιαλιστικό περιεχόμενο έχει επηρεαστεί από τους μεγάλους ευρωπαίους ρεαλιστές συγγραφείς και οι υποθέσεις του κινούνται στο αριστοκρατικό, μεγαλοαστικό και μικροαστικό περιβάλλον, αργότερα εξετάζει τα πιο κατώτερα στρώματα της επτανησιακής κοινωνίας, κι έτσι πλησιάζει πιο κοντά στη γενική νεοελληνική κοινωνική πραγματικότητα. Είναι γνωστό πως η Επτάνησος έμεινε πάντα κάτω από δυτικούς κυρίαρχους. Γι' αυτό και η "κοινωνική της σύνθεση ήταν απαράλλαχτη με την άλλη ευρωπαϊκή φεουδαρχία", όπως σωστά διαπιστώνει ο Γ. Σπαταλάς. Παράλληλα τα Επτάνησα ήταν το έσχατο σύνορο της Δύσης με την Ανατολή - την Οθωμανική Αυτοκρατορία - γι' αυτό και τα κατώτερα στρώματα της Επτανήσου ήταν η κοινωνική εσχατιά των Δυτικών κοινωνιών. Στα τευλευταία του μυθιστορήματα ο Θεοτόκης περιγράφει το τραγικό αδιέξοδο, το απάνθρωπο στρίμωγμα και την οικονομική, κοινωνική, πνευματική και ηθική εξαθλίωση των στρωμάτων αυτών, μια κατάσταση που, σήμερα, αγκαλιάζει σχεδόν όλα τα ανάλογα στρώματα ολόκληρου του ελληνικού λαού. Κάτω απ' αυτή την άποψη, ο "Καραβέλας" παραμένει ένα απόλυτα σύγχρονο νεοελληνικό μυθιστόρημα.

(από τον πρόλογο του βιβλίου)