Η αναθεώρηση των Καταστατικών Συνθηκών ήταν ως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Laeken αποκλειστικό έργο Διακυβερνητικών Διασκέψεων. Η παρεμβολή της Συνέλευσης, που προβλέπεται σην ομώνυμη Δήλωση, συνιστά ιστορική καινοτομία.
Η Συνέλευση υπερβαίνει τη διακυβερνητική λογική και προδιαγράφει μια ανοικτή διεργασία για τη μεγάλη συζήτηση του θεσμικού μέλλοντος της Ένωσης. Το νέο αντιπροσωπευτικό σώμα καλείται να διαμορφώσει τις επιλογές που θα προσδιορίσουν τη μετεξέλιξή της, ενισχύοντας αισθητά τα νομιμοποιητικά ερείσματα στη σημαντικότερη θεσμικά στιγμή της.
Σύνθεση της Συνέλευσης με αντιπροσώπευση από διαφορετικούς θεσμικούς χώρους, δημιουργική συμμετοχή της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών, δημοσιότητα και διαφάνεια συνθέτουν τα υλικά για τη νομιμοποίηση της ενωσιακής εξουσίας.
Οι μεγάλες προκλήσεις της διεύρυνσης και της παγκοσμιοποίησης επενεργούν ως καταλύτης και επιβάλλουν μια γενναία θεώρηση της ιστορικής προοπτικής της Ευρώπης. Μια θεώρηση, που συνεπάγεται υπέρβαση των στερεοτύπων και εγκατάλειψη των αγκυλώσεων που κυριαρχούσαν στις προηγούμενες Διακυβερνητικές Διασκέψεις.