"Το παρόν ζη από το παρελθόν και η ιστορία είναι ο μόνος διδάσκαλος του βίου διά τα μελλοντικά μας διαβήματα"...

Στο δοκίμιο αυτό -επιλεγόμενα στο βιβλίο του Th. Zielinski "Ημείς και οι Αρχαίοι"- ο Ι. Συκουτρής εξετάζει τη σημασία της γνώσης της Αρχαιότητας κατά την προ αλλά και μετά την Επανάσταση του 21 εποχή. Η επαφή με την Αρχαιότητα οδήγησε το έθνος μας να γίνει "Έθνος Ελλήνων" από "γένος Χριστιανών" που ήταν κατά την τουρκοκρατία, μετά το "άχρωμον εθνικώς Βυζάντιον". Αυτή η αφύπνιση το έκανε να ξεσηκωθεί. Το 21 ήταν αναγέννηση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και συνειδητή επάνοδος στη δράση των αρχαίων προγόνων, ο Λεωνίδας και ο Θεμιστοκλής ζωντανές υπάρξεις. Στη μικρή γωνιά που απελευθερώθηκε, η σχέση με την Αρχαιότητα είναι αντιφατική: Οίηση, περηφάνια αλλά χωρίς αίσθηση των καθηκόντων έναντι του ενδόξου ονόματος, παρά τις συχνά καλές προθέσεις. Η βαθιά γνώση της αρχαιότητας είναι ένας σκοπός ευγενής και ωραίος, προς τον οποίον "το έθνος μας οφείλει να μάθη προ παντός να εργάζεται και να πειθαρχή εαυτό".