"Η Μετανάστις" (1879), το πρώτο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (1851-1911), είναι μια δραματική ερωτική ιστορία. Η Μαρίνα, που χάνει στη Μασσαλία μάνα και πατέρα κατά τον φοβερό λοιμό του 1720, μεταφέρεται ασφαλής από τον Ζέννο στη Σμύρνη, την πατρίδα της. Ο Ζέννος είναι ερωτευμένος με τη Μαρίνα, η οποία, μόλις συνέλθει από τη συμφορά που τη βρήκε, θα ανταποκριθεί στον έρωτά του. Οι δύο νέοι αρραβωνιάζονται, ο γάμος όμως δεν θα γίνει ποτέ. Η πλεκτάνη που εξυφαίνει εναντίον της Μαρίνας η αντίπαλη ερωτική πλευρά θα την οδηγήσει τελικά στο θάνατο και τον Ζέννο στην εξαφάνιση από προσώπου γης.
Είναι άραγε ο έρωτας, φαίνεται να αναρωτιέται ο Παπαδιαμάντης στη "Μετανάστιδα", ένα πάθος που οδηγεί μοιραία στην καταστροφή; Ή μήπως πρόκειται απλώς για πολεμική τέχνη, με κύριο όπλο το δόλο, και χάνει όποιος δεν ξέρει να την ασκεί; Ποια μοίρα μπορεί να έχει σε τέτοιο πόλεμο ένας τίμιος άνθρωπος; Υπάρχει τελικά ευτυχισμένος έρωτας; Αυτός που ονομάστηκε "άγιος των ελληνικών γραμμάτων" ανιχνεύει στο συγγραφικό ξεκίνημά του, με τόλμη και οξυδέρκεια, την ερωτική περιοχή.