Ο Παπαδιαμάντης, με τη Φόνισσα, κάνει μια μοναδική διείσδυση στη βασανισμένη ψυχή της ηρωίδας του, περιγράφοντας ταυτόχρονα τη θέση της γυναίκας στη μικρή κοινωνία του νησιού, καθώς και τον τρόπο που ζούσαν τότε οι άνθρωποι.

Η Φραγκογιαννού είναι μια ύπαρξη δυστυχισμένη, ταλαιπωρημένη από τα παιδικά της χρόνια μέχρι τα γεράματά της. Έχει μάθει στη ζωή της να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις των ανθρώπων του περιβάλλοντός της και πιστεύει πως αυτή είναι η τραγική μοίρα κάθε γυναίκας. Κάποιο βράδυ που ξενυχτά στο προσκεφάλι της άρρωστης νεογέννητης εγγονής της, οι σκληρές αναμνήσεις θολώνουν το μυαλό της και, με την παράλογη πεποίθηση πως θα σώσει το κοριτσάκι από τα βάσανα που του έχει ορίσει η μοίρα, το πνίγει. Αν και αρχικά νιώθει τύψεις, πιστεύει ότι έκανε το καλύτερο που μπορούσε τόσο για τη μικρή της εγγονή όσο και για τους γονείς του μωρού. Μάλιστα, έχει την πεποίθηση πως είναι υποχρέωσή της να απαλλάξει τον κόσμο από τα "περιττά" κορίτσια, αλλά και τα κορίτσια από τον άδικο τούτο κόσμο...