Για πολλούς ιστορικούς η σύγχρονη ευρωπαϊκή -και παγκόσμια- ιστορία ξεκινάει κατά τη δεκαετία του 1870, εποχή κατά την οποία αφενός οικοδομήθηκε μία νέα ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη και, αφετέρου, αναπτύχθηκαν νέες οικονομικές σχέσεις και γεννήθηκαν ή εδραιώθηκαν νέα ιδεολογικά ρεύματα που θα καθορίσουν τις μετέπειτα ευρωπαϊκές εξελίξεις. Το βιβλίο "Η Ευρώπη 1870-1970" του James Joll αποτελεί σήμερα ένα κλασικό εγχειρίδιο για τη μελέτη της περιόδου, της οποίας τα βασικά χαρακτηριστικά καθορίστηκαν από τα μεγάλα μαζικά κινήματα: το φιλελευθερισμό, τον ιμπεριαλισμό, το σοσιαλισμό και το φασισμό. Την ίδια περίοδο κυριάρχησαν στη γηραιά ήπειρο δυο αντικρουόμενες αντιλήψεις -της εθνικής χειραφέτησης και της ευρωπαϊκής ενότητας. Ο Joll ισορροπεί ανάμεσα στην παρουσίαση των πολιτικών και των πολιτιστικών εξελίξεων της περιόδου και υποστηρίζει ότι οι ρίζες των περισσότερων από τα κινήματα που εμφανίστηκαν μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και που επηρέασαν την πορεία της ούγχρονης ιστορίας μπορούν να εντοπιστούν στα τέλη, του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.