Ποια στοιχεία ορίζουν την έννοια της λογοτεχνικότητας και τι καθιστά ένα έργο λογοτεχνικό; Με ποια σειρά διαβάζουμε ένα βιβλίο; Ποιες προκαταλήψεις και συμβάσεις ενεργοποιούνται κατά την ανάγνωση και πώς το ίδιο το έργο αναπροσδιορίζει τις απόψεις μας για τη φύση της λογοτεχνίας; Εν τέλει, τι είναι λογοτεχνία και γιατί διαβάζουμε βιβλία; Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα καλείται να αναστοχαστεί ο αναγνώστης όταν αρχίσει να διαβάζει τον βιβλίο του Παναγιώτη Καλαμαρά με τον ευχάριστα προκλητικό τίτλο "F@ck the Best we are the Rest". Από την πρώτη κιόλας σελίδα ο λογοτεχνικός ορίζοντας προσδοκιών, ακόμα και του πιο απαιτητικού αναγνώστη, ανατρέπεται. Ο αναγνώστης πρέπει να επανεγγράψει το κείμενο και μαζί με αυτό και τις αντιλήψεις που έχει ο ίδιος για τη λογοτεχνία, αν θέλει να το απολαύσει στο έπακρο.

Ωστόσο, πέρα από τις αναπόφευκτες συμβάσεις με τις οποίες προσεγγίζουμε το βιβλίο, το μόνο που δεν μπορούμε να κάνουμε είναι να το αγνοήσουμε. Το έργο αυτό μας προκαλεί με τη στίξη του, με την πλοκή (αν υποθέσουμε ότι υπάρχει), με τις θεματικές ενότητες, με την ποικιλία θραυσμάτων λογοτεχνικών ειδών που φιλοξενεί και, τέλος, με τη συνάφεια που μάταια προσπαθεί να εντοπίσει ο αναγνώστης στην ασύμμετρη διαφορετικότητα των πολλαπλών φωνών αποσπασματικού λόγου που διαθέτει. Σε όποια σελίδα και αν το ανοίξεις, έχεις μια διαφορετική αισθητική και λογοτεχνική εμπειρία. Συνειδητοποιείς ότι η ανάγνωση δεν χρειάζεται να είναι γραμμική. Πολλές φορές δεν πρέπει να είναι γιατί όταν ένα στοιχείο του έργου επαναλαμβάνεται, δεν είναι το ίδιο. Η κάθε σελίδα αποτελεί και ένα πρωτεϊκό πλαίσιο ανάγνωσης. Έτσι, μπορείς να το διαβάσεις όλο μαζί ή επιλέγοντας τα τμήματα που σου αρέσουν περισσότερο ή με τυχαία σειρά. Το τυχαίο είναι συστατικό μέρος της λογικής που διέπει το βιβλίο. Αυτά είναι τα πολλαπλά πρόσωπα του συγκεκριμένου έργου. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η ανάγνωση του μας προκαλεί να αναρωτηθούμε για πολλοστή φορά το ευχάριστα βασανιστικό ερώτημα τι είναι λογοτεχνία και πώς καλούμαστε να απολαύσουμε ένα λογοτεχνικό έργο.

Στράτος Μυρογιάννης