"Είναι γνωστό ότι η Χίος λόγω της γεωγραφικής θέσεώς της, του άγονου εδάφους της και της ιστορικής διαδρομής της αναδείχθηκε στη ναυτιλία και στο εμπόριο, χωρίς ιδιαίτερη επίδοση στη διοίκηση και στον στρατό. Η ειρηνική της λοιπόν πορεία και η οικονομική άνεση της έδωσαν τη δυνατότητα να αναπτύξει τόσο την εκπαίδευση των νέων όσο και την παιδεία γενικότερα, τουλάχιστο συγκριτικά με άλλες ανάλογες περιοχές.
Φημισμένη ήταν από τα τέλη τού ΙΗ΄ αιώνα η Σχολή τής Χίου, της οποίας το κτήριο, άν και καταστράφηκε δύο τουλάχιστον φορές, ανεγέρθηκε στον ίδιο τόπο και σήμερα ανακαινίζεται για να στεγάσει και πάλι ένα μέρος τής Μέσης Εκπαιδεύσεως Χίου.
Έγκαιρα έριξα την ιδέα παράλληλα προς τη σχολική πράξη να λειτουργεί εντός του διδακτηρίου και ένα μουσείο της χιακής εκπαιδεύσεως (από τα νηπιαγωγεία ώς το πανεπιστήμιο), ώστε οι επισκέπτες να έχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της εκπαιδεύσεως της νήσου, η οποία θα συνεχίζεται ζωντανά στο ίδιο χώρο με την παράλληλη λειτουργία του σχολείου.
Η ιδέα είχε απήχηση. Γνωστοί παράγοντες της χιακής ζωής, ο κ. Γιάννης Καράλης, τέως Πρόεδρος του Φιλοτεχνικού Ομίλου Χίου, ο κ. Κ.Δ. Φαφαλιός, φιλόλογος και διευθυντής τού περιοδικού Χιακή επιθεώρησις (1963-1975), ο κ. Νίκος Μίτσης, Πρόεδρος των Φίλων της Αίθουσας Ιστορίας και Φυσικής τού Γυμνασίου Χίου, καθώς και οι δημοσιογράφοι Π. Δηράκης και ο μακαρίτης Δ. Λαϊνάς (στην πρόοδο της 15 Δεκεμβρίου 2011) επικρότησαν την πρόταση.
Αυτά τα κείμενα δημοσιευμένα σε έντυπες και ηλεκτρονικές εφημερίδες, συγκεντρώνονται σε ένα τεύχος με την ελπίδα ότι το Υπουργείο Παιδείας και η τοπική Αυτοδιοίκηση Χίου δεν θα αφήσουν την ευκαιρία της επισκευής του κτηρίου να πάει χαμένη.
Επειδή ήδη το Γυμνάσιο έχει συγκεντρώσει από ετών πολύ και αξιόλογο υλικό, μέρος του οποίου έχει παρουσιασθεί, και δεν πρέπει να μείνει αναξιοποίητο, καλούμε τους αρμόδιους να αποτελέσει αυτό τη βάση ενός πολύ ευρύτερου ορίζοντα, ώστε να έχουμε σύντομα ένα συνδυασμό σχολείου και μουσείου επισκέψιμο, ζωντανό και λειτουργικό. Για την επικύρωση των ανωτέρω αναδημοσιεύεται ως παράρτημα και η παρουσίαση του βιβλίου που εξέδωσε το σωματείο των Φίλων της Αίθουσας Ιστορίας και Φυσικής το 2005.
Τα κοσμήματα, όπως πάντα, είναι του Ν. Γιαλούρη."

Σ.Ν.Φ., Αύγουστος 2013