Η θεωρία εμφανίζεται ως τρόπος ενόρασης της σκέψης και υποκινείται από τη φαντασία του σκεπτόμενου υποκειμένου είτε από την ώθηση της σύγκρισης είτε από τη βασική ανάγκη που εντοπίζεται στο παρόν. Εάν επιτρέπει φως στη μορφή και στο περιεχόμενο των αντικειμένων, ή των γεγονότων και των φαινομένων που εξετάζει, τότε επιτυγχάνει σωστή διάγνωση και κατακτά τη σφαιρική αλήθεια της υπόστασής τους. Η θεωρία, επομένως, είναι μια ενορατική είσοδος στο πεδίο της σκέψης, μια είσοδος μέσω των πυλών και των λειτουργιών του στοχασμού, όπου γεννιούνται οι πιθανότητες της έννοιας. Η θεωρία αναζητεί τη γνώση ενώ έχει ήδη σχηματιστεί από αυτήν μέσα στο πεδίο του στοχασμού και επικεντρώνεται στην έννοια του φαινομένου και με την ιδιαίτερη σημασία της έννοιας αυτής, στον κοινωνικό κόσμο. Αγκαλιάζει την εμπειρία και μετασχηματίζεται, χωρίς όμως να χάνει την αποστολή της σε αυτό το γεφύρωμα. Η θεωρία είναι το κλειδί εκείνο που ανοίγει τον χώρο γνώσης της λειτουργίας του κάθε συστήματος. Συνεπώς, η πολιτική θεωρία με τη γνώση που διαθέτει αναφορικά με τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος, μας ενημερώνει εκθέτοντας το βαθύτερο νόημα της λειτουργίας του κράτους, του κόμματος, της κοινότητας, του κινήματος ή της κοινωνίας.